Rozdział XIV - ZIEMIE RUSKIE I PAŃSTWO ROSYJSKIEGO OD IX do XVIII WIEKU PAŃSTWO KIJOWSKIE DO NAJAZDU MONGOLSKIEGO: Najpotężniejszymi organizacjami państwowymi utworzonymi przez Słowian Wschodnich były:
księstwo kijowskie
księstwo nowogrodzkie
W końcu IX w. zostały zjednoczone przez OLEGA (I historyczny wł. Rusi; następca legendarnego wodza Waregów Ruryka)
Pierwotnie gł. ośrodkiem jednoczącym był KIJÓW (od IX w. uzyskał rangę centrum politycznego Rusi) Za panowania Olega znacznie rozszerzyły się granice państwa kijowskiego (np. podporządkował Kijowowi Nowogród Wlk.) Następca Olega - IGOR (912 - 945)
wyprawiał się na Bizancjum
zawierał z Grekami korzystne traktaty handlowe
Syn Igora - ŚWIĘTOSŁAW(957 - 972)
rozszerzył granice państwa na wsch. podbijając ludy zamieszkujące środkową i zachodnią i część Kaukazu, zwyciężając w 965 Chazarów i gromiąc w 971 Bułgarów z ziem, których został wyparty wkrótce przez wojska bizantyjskie)
Po śmierci Świętosława rozgorzała WOJNA DOMOWA między jego synami. Zwycięsko wyszedł WŁODZIMIERZ (Wielki/Święty; 980-1015)
wzrost potęgi państwa kijowskiego;
dalsze rozszerzenie i utrwalenie jego granic np., w 981 zajął Grody Czerwieńskiej; 988 wyprawa na Krym;
W. starał się zapewnić wewnętrzny ład i dążył konsekwentnie do wytworzenia jedności narodowej połączonych w jedno państwo plemion;
988 - chrzest Rusi przyjęty w obrządku grackim.
Chrzest, podporządkowanie metropolii kijowskiej patriarsze Konstantynopola oraz ślub z siostrą cesarza -Anną → bliższe związki rel. Kult. i polit. Z Bizancjum (→ Sfera cywilizacyjna ces. wschodniorzymskiego)
Szczyt świetności - rządy J. MĄDREGO (1019-54):
rozkwit państwa
rozszerzenie granic
rozległe stosunki polityczne, związki dynastyczne i utrzymywała ożywioną wymianę handlową z wieloma państwami zarówno Wsch. jak i Zach.
1054 - testament J. Mądrego podział państwa między 5 synów
zasada pryncypatu (senior sprawuje wł. zwierzchnią)
doprowadził do stopniowego rozpadu Rusi, szczególnie po roku 1097 (zjazd w Lubeczu) na odrębne, niezależne od siebie księstwa.
1132 - upadek zasady zwierzchnictwa na Rusi → zupełne rozbicie RK → Kijów traci znaczenie polityczne i gospodarcze (dodatkową przyczyną były najazdy Pieczyngów i Połowców, które doprowadziły do spustoszenia całego kraju) W miejsce Kijowa pojawią się księstwa dzielnicowe ( np. rostowo - suzdalskie, nowogrodzkie, halicko - wołyńskie, perejasławskie, czernichowskie, smoleńskie)
największe znaczenie zdobyło w połowie XII w. księstwo rostowsko - suzdalskie ze stolicą we Włodzimierzu nad Klaźmą (na jego obszarze leżała Moskwa) Jego znaczenie wzrasta znaczenie za panowania Andrzeja Bogolusbkiego (1157 - 1174; przedstawiciel dośrodkowych tendencji politycznych i bezkompromisowy rzecznik jednolitej silnej władzy wielkoksiążęcej, zamordowany przez bojarów)
(…)
… jako odrębny organ sądowniczy - RASPRAWNAJA RADA
orzekała w sprawach najcięższych przestępstwach przeciwko państwu
sąd apelacyjny
na początku panowania Iwana G Duma Bojarska odsunięta została od wpływów na rządy, a część jej funkcji przejęła Wybrana Rada ludzie zaufani cara; miała wpływ na kierowanie sprawami wewnętrznymi oraz politykę zagraniczną
Sobór Ziemski
powołany po raz I przez Iwana Groźnego w 1549
najważniejszym dziełem był ułożony w 1550 Sudiebnik Carski - nowy zbiór praw, w którym już wyraźnie odbiły się tendencje do umocnienia samowładztwa
instytucja stanowa, o char. Reprezentacyjnym
skład:
Duma Bojarska
Święty Sobór (najważniejsi dostojnicy duchowni)
przedstawiciele dworiaństwa
ludność miejska
strzelcy
Uczestnicy soboru wyznaczani byli przez Cara lub jego urzędników
zwoływany przez władcę, a w czasie…
… dynastii, koniec „wielkiej smuty”, początek stabilizacji politycznej państwa ros.
ORGANY CENTRALNE:
Sobory ziemskie:
umocnienie nowej dynastii → stopniowa eliminacja Soborów Ziemskich
sobory stają się ponownie pewnym rodzajem służby
po 1665 zaprzestano je zwoływać
Duma Bojarska:
wzrost absolutyzmu → jej znaczenie maleje, i na początku XVIII w. Zanika
wzrost znaczenie wykształconych z niej: Bliżniaja Duma…
… wspólnego kierunku polityki zewnętrznej, przede wszystkim w celu ustalenia wspólnego kierunku polityki zewnętrznej (gł. zawarcie wspólnych sojuszów)
Organy centralne:
Duma bojarska:
ukształtowała się w ciągu XIV w. Jako stały organ doradczy wielkiego księcia
książę musiał się liczyć z jej stanowiskiem bo „wolny odjazd” bojarów (prawo wypowiadania księciu swej służby) gwarantował im udział w sprawowaniu…
…. Jakkolwiek uprawnienia monarsze ostatnich Rurykowiczów były formalnie nieograniczone to jednak w sprawowaniu władzy zwierzchniej współdziałały z nimi stany
Organy centralne:
Duma Bojarska (w poprzednim okresie organ doradczy wielkich książąt)
traci arystokratyczny charakter (car usunął z niej przedstawicieli starych rodów bojarskich i wprowadził wybranych przez siebie bojarów, dworian, urzędników zarządu centralnego…
… - policyjny, tzw. NIŻSZY SĄD ZIEMSKI, wybierani byli przez szlachtę, zaś wybór zatwierdzał gubernatorom
W każdej jednostce funkcjonowały organy jednoosobowe, organom kolegialnym nadano charakter pomocniczy
samorząd szlachecki - 1785
w guberniach i powiatach
organami były zgromadzenia szlachty na szczeblu guberni i powiatu
w skład zgromadzeń wchodziła szlachta tam zamieszkująca, posiadająca dobra ziemskie…
… oberpolcmajstrzy, w miastach garnizonowych komendanci
Organizacja trój instancyjnego ustroju sądów
każdy stan otrzymał osobne sądy złożone z sędziów przez niego wybieranych
szlachta:
powiatowy sąd ziemski
wyższy sąd ziemski w mieście gubernialnym
mieszczaństwo:
magistraty miejskie
magistraty gubernialne
3cia instancja - wspólna dla wszystkich stanów na szczeblu guberni - 2 izby sądowe: cywilna & karna.
Senat…
… w terenie i wykonawcy decyzji MSW
sąd ziemski - org. Adm. w powiecie, przewodniczył mu isprawnik o kompetencjach gł. policyjnych
Osiedla wojskowe pomysłodawcą był min. wojny Aleksander ARAKCZEJEW
→ w zachodnich guberniach wydzielono część terenów państwowych, w których chłopów umieszczano w specjalnie dla nich przeznaczonych osiedlach, gdzie dożywotnio i dziedzicznie wykonywali zajęcia rolnicze, łącznie…
… przekazywania na rzecz duchowieństwa i nabywania przez Cerkiew nieruchomości
unieważnienie szeregu nadań na rzecz klasztorów
wzmocnienie dyscypliny wśród duchowieństwa
obowiązek zakładania szkół przez Cerkiew
gospodarkę monasterów poddano kontroli rządu
KRYZYS MONARCHII ROSYJSKIEJ NA POCZĄTKACH XVIII W. I PODSTAWOWE PRZEMINY USTROJOWE PAŃSTWA PIERWSZYCH ROMANOWÓW:
w i e l k a s m u t a. . (u mnie też w tym momencie)
po bezpotomnej śmierci Fiodora w 1598r.
okres powszechnego zamętu, opozycji niezadowolonego dworiaństwa, walk o tron oraz ingerencji państw ościennych (polska, Szwecja)
dymitriady
próba osadzenia na tronie moskiewskich królewicza Władysława
ostre konflikty społeczne (np. wielkie powstanie chłopskie pod wodzą Bołotnikowa)
1613 - Sobór Ziemski wybrał na tron Michała Romanowa - początek nowej…
….
30.12.1922 - DEKLARACJA O UTWORZENIU ZSRR (zasady opracowała komisja działająca pod przewodnictwem J. Stalina)
świat podzielony jest na dwa obozy:
kapitalistyczny - „nienawiść narodów, nierówność, niewolnictwo kolonialne i szowinizm, ucisk narodowy, kapitalistyczne bestialstwo i wojny”
socjalistyczny - „zaufanie wzajemne i pokój, wolność narodów i równość, pokojowe współżycie i braterska współpraca narodów…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)