ZDANIE
Zdanie w sensie logicznym - wyrażenie jednoznacznie stwierdzające, na gruncie reguł danego języka, że tak jest albo tak nie jest. Nie musi być ono zgodne z rzeczywistością. Może być prawdziwe lub fałszywe. Zdanie pytające nie jest zdaniem w sensie logicznym, bo nie stwierdza faktu. Również zdanie rozkazujące nie jest nim z tego samego powodu
Tautologia - to schemat zdań wyłącznie prawdziwych, formuła, która jest prawdziwa przy każdym możliwym podstawieniu. (np. jeśli się uczyłem, to uczyłem).
Kontrtautologia - to zdanie, które dla dowolnej interpretacji jest fałszywe. Zdanie jest kontrtautologią wtedy i tylko wtedy, gdy jego negacja jest tautologią (jestem za, a nawet przeciw)
Wartość logiczna zdania
Dla logiki ważne jest ustalenie czy zdanie jest fałszywe, czy prawdziwe w klasycznym sensie rozumienia tych słów. Współczesna logika wskazuje na pewne trudności: niestabilność, zmienne punkty widzenia, zmienność okoliczności, nieprecyzyjność względem praw fizyki.
Zdanie prawdziwe - opisuje rzeczywistość w danym czasie prawidłowo (Warszawa jest miastem wojewódzkim). Możemy stwierdzić czy zdanie jest fałszywe poznając wartość logiczną zdania a contrario.
Zdanie fałszywe - opisuje stan niezgodny z rzeczywistością (np. Toruń jest miastem wojewódzkim -2000 rok)
Obiektywny charakter prawdziwości i fałszywości zdania
Wartość logiczna zdania jest czymś obiektywnym. Poglądy dowolnych osób nie mają tu znaczenia. Liczy się rzeczywistość (np. Ziemia kręci się wokół słońca -zdanie prawdziwe, chociaż przed Kopernikiem nikt tak nie twierdził). Często biorąc pod uwagę niestabilność punktu odniesienia mówimy, że dla kogoś dane zdanie jest p a dla kogoś f. Jest to nieprawda, gdyż wartość logiczna może być, co najwyżej nieznana, ale istnieje.
Zdanie analityczne - o jego wartości logicznej przesądza sens użytych słów i nie można mu zaprzeczyć bez naruszenia reguł określających użytych w nim słów.
Zdanie wewnętrznie kontradyktoryczne - Zdanie, którego fałszywość jest przesądzona ze względu na samo użycie błędnych słów (w obrębie danego języka). Np. niebo jest czerwone. Dla stwierdzenia, że zdanie jest wew. kontr. konieczne jest odwołanie się do reguł znaczeniowych danych słów.
Zdania syntetyczne - zdanie, których wartości logicznej nie można ustalić. Gdy jednak chcemy to zrobić odwołujemy się do zgodnego doświadczenia, praktyki wielu osób.
Wypowiedzi niezupełne - takie wyrażenie, które na gruncie danego języka nie jest zdaniem w sensie logicznym, ale spełnia funkcje takiego zdania o ile słuchacz zdaje sobie sprawę z niewypowiedzianych faktów, pominiętych w zdaniu (np. słowo „baczność” ma wywołać określoną reakcję) Nie ma sensu mówić całym zdaniem.
(…)
…” - ale może to on był ofiarą kradzieży? Funkcja zdaniowa - wyrażenie opisowe, które zawiera zmienne (argumenty), które po dokonaniu odpowiednich podstawień na ich miejsce staje się zdaniem w sensie logicznym, np. „Każdy sędzia jest prawnikiem” (prawdziwe). Ale gdy zamienimy argumenty: „Każdy p jest s” -uzyskujemy zdanie fałszywe. Funkcja zdaniowa nie ma wartości logicznej, dopiero po podstawieniu zmiennych uzyskujemy wypowiedź prawdziwą albo fałszywą.
Jednakże istnieją takie funkcje zdaniowe, gdzie cokolwiek podstawimy pod argument, to uzyskujemy zdanie prawdziwe ( „Jeżeli X jest matką, to X jest kobietą”) Jest to tzw. kwantyfikator ogólny.
Kwantyfikator ogólny - funkcja zdaniowa, która jest prawdziwa przy wszystkich możliwych podstawień nazw w miejsce zmiennej.
Kwantyfikator szczegółowy - funkcja zdaniowa, która jest prawdziwa tylko przy niektórych zmiennych (np. „Jeżeli X jest mężczyzną, to X jest ojcem”)
Aby z takiej funkcji uzyskać zdanie prawdziwe lub fałszywe możemy postąpić w dwa sposoby:
Przez konkretyzację -podstawienie odpowiednich wyrażeń w miejsce wszystkich koniecznych zmiennych (np. podstawiając imię)
Przez kwantyfikację -poprzedzenie danej funkcji zdaniowej kwantyfikatorem ogólnym, lub szczegółowym, który odnosił się będzie do wszystkich zawartych w danej funkcji zdaniowej zmiennych.
Struktura zdania
Zdanie złożone - zdanie w obrębie którego występuje część będąca odrębnym zdaniem, np. Jasiu nie odrobił lekcji, a nauczyciel zachorował.
Zdania proste - w jego skład nie wchodzi część będąca odrębnym zdaniem. np. Kot łapie myszy.
Jeżeli mamy zdania proste „A jest B”, gdzie słowo „jest” jest funktorem…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)