Zbieg przepisów. Zbieg przepisów to sytuacja, w której jeden czyn wyczerpuje znamiona określone co najmniej dwóch przepisach ustawy, przez co powstaje problem kwalifikacji prawnej czynu, bo zgodnie z art. 11 § 1 KK ten sam czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo . Pomijalny i pozorny zbieg przepisów. O zbiegu pozornym lub pomijalnym mówimy mając na myśli sytuację, w której wielość ocen prawnych można usunąć przez zastosowanie reguł eliminacyjnych i nie ma ona wpływu na kwalifikację prawną czynu. O pozornym zbiegu mówi się, gdy jeden czyn wypełnia zarazem znamiona czynu zabronionego typu podstawowego i typu kwalifikowanego lub uprzywilejowanego. Zbieg pomijalny (zwany także rzeczywistym niewłaściwym) to wielość ocen, która nie jest pozorna, ale którą i tak można wyeliminować redukując ją do jednego przepisu. Reguły eliminacyjne. W doktrynie i orzecznictwie stosuje się trzy reguły wyłączania wielości ocen prawnych czynu:
A. Zasada specjalności ( lex specialis derogat legi generali ). Zasada specjalności zakłada, że spośród zbiegających się przepisów wyłącza się zawsze lex generalis , pozostawiając lex specialis . Służy to-to przede wszystkim eliminacji zbiegu pozornego (tzn. odrzuca się ogólny przepis o typie podstawowym czynu i przyjmuje się przepis szczególny o typie uprzywilejowanym albo kwalifikowanym).
B. Zasada konsumpcji (pochłaniania; lex consumens derogat legi consumptae ). Zasada konsumpcji zakłada, że stosuje się przepis zawierający w sobie wszystkie okoliczności objęte znamionami zawartymi w innych rzekomo zbiegających się przepisach, np. przepis o pobiciu z następstwem śmiertelnym konsumuje przepisy o pobiciu, nieumyślnym spowodowaniu śmierci i (jeśli śmierć ofiary poprzedził rozstrój zdrowia) o spowodowaniu uszczerbku na zdrowiu lub o uszkodzeniu ciała. Warto przy tym pamiętać, że lex consumens nie może być łagodniejszy od lex consumptae .
C. Zasada subsydiarności ( lex primaria derogat legi subsidiariae ). Zasada subsydiarności jest przeciwieństwem zasady specjalności zakłada stosowanie przepisu zasadniczego i wyłączenie przepisu pomocniczego; np. przepis dotyczący zamachu na dobro eliminuje przepisy o narażeniu tego dobra na niebezpieczeństwo i przepisy o formach stadialnych (oczywiście są tacy, którzy twierdzą, że tego rodzaju eliminacja odbywa się zgodnie z zasadą konsumpcji [bo zabicie człowieka zawiera w sobie narażenie go na niebezpieczeństwo i usiłowanie zabójstwa] i twierdzą, ze zasada subsydiarności dotyczy jedynie eliminowania przepisów zawierających klauzulę subsydiarności w stylu `A podlega B, jeśli nie C' [wygrywa przepis dotyczący C]. Rzeczywisty zbieg przepisów. Rzeczywisty zbieg przepisów (zwany także zbiegiem rzeczywistym właściwym) to sytuacja, gdzie jeden czyn wyczerpuje znamiona wielu przepisów, które jednak wzajemnie się nie konsumują ani nie wykluczają, ale ich zakresy się krzyżują. Różne systemy prawa różnie sobie radzą z takim niefortunnym zdarzeniem. U nas stosuje się
(…)
… przewidzianych w innych zbiegających się przepisach. Inne koncepcje zbiegu przepisów. Jest to dość karkołomna konstrukcja ale nie ma wad innych koncepcji zbiegu przestępstw. Nie zagraża sprawcy karą łączną, jak to przewiduje koncepcja idealnego zbiegu przepisów (wedle której sprawca popełnia tyle przestępstw ile przepisów wyczerpanych jednym czynem) ani nie pozwala mu uniknąć recydywy, czym grozi stosowanie koncepcji eliminacyjnego zbiegu przestępstw (zgodnie z którą sprawcę skazuje się tylko na podstawie najsurowszego przepisu; jeśli później popełni czyn wyczerpujący przepis łagodniejszy to nie ma przesłanek do recydywy).
Tu panuje straszny zamęt terminologiczny; dla zbiegiem pomijalnym jest każda wielość ocen prawnych, którą da się usunąć przy pomocy reguł eliminacyjnych (a więc także pozorny…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)