ZASADY KONTRUKCJI SYSTEMU PRAWA: NIESPRZECZNOŚĆ SYSTEMU PRAWA, REGUŁY KOLIZYJNE
Niesprzeczność systemu prawa może być rozumiana jako postulat do prawodawcy, aby racjonalnie tworzył prawo, lub jako zbiór dyrektyw dla organów stosujących prawo, wskazujących w jaki sposób zapobiegać możliwym sprzecznościom w procesie stosowania norm.
Podstawowe rodzaje sprzeczności jakie mogą wystąpić między normami to: Sprzeczność logiczna - kiedy jedna norma zakazuje tego, co nakazuje czynić adresatowi inna norma.
Przeciwieństwo logiczne - kilka norm nakazuje zachowanie niemożliwe do jednoczesnej realizacji
Sprzeczność prakseologiczna - zachowanie się zgodnie z jedną normą niweczy zachowanie zgodne z druga normą
Wówczas, gdy stosunek prawny regulowany jest kilkoma normami prawnymi, które się wzajemnie wykluczają, mówimy o kolizji norm prawnych. Ich usuwanie odbywa się przy pomocy reguł kolizyjnych.
Reguły kolizyjne I stopnia - Hierarchiczności - lex superior derogat legi inferiori, ma zastosowanie gdy dochodzi do treściowej sprzeczności norm usytuowanych na różnych szczeblach hierarchii systemu. Norma wyższego rzędu uchyla wtedy normę niższego rzędu ( uchylenie to dotyczy tylko konkretnej sprawy).
Merytoryczności /szczegółowości/ - lex specialis derogat legi generali, gdy dwie normy równorzędne w hierarchii systemu prawa są treściowo sprzeczne, przy czym jedna jest o zakresie ogólnym, a druga o charakterze szczególnym. Norma szczegółowa uchyla normę ogólną.
Temporalności - lex posteriori derogat legi priori, ma zastosowanie gdy zachodzi kolizja między normami tego samego stopnia, z których jedna wydana jest wcześniej a druga później. Norma wydana później uchyla normę wydana wcześniej. Istotne jest tu aby nie zachodziła zależność, że jedna z nich jest szczegółowa a druga ogólna.
Zdarzają się sytuacje, że do każdej z norm odnoszą się dwie reguły. Dochodzi wtedy do sprzeczności między regułami kolizyjnymi I stopnia. Wtedy mają zastosowanie reguły kolizyjne II stopnia:
Kolizja reguły hierarchiczności i temporalności: lex superior prior derogat legi posteriori inferiori - pierwszeństwo ma zawsze reguła hierarchiczności. Następuje to gdy dochodzi do kolizji norm, z których jedna jest norma wyższego stopnia i wcześniejszą a druga jest normą niższego stopnia i jest wydana później.
Kolizja reguły hierarchiczności i szczegółowości - lex superior generalis derogat legi inferiori specialis - pierwszeństwo ma reguła hierarchiczności. Kolizja następuje gdy mamy do czynienia z normą ogólną i wyższego stopnia oraz normę szczególną i niższego stopnia.
Kolizja reguły temporalności i merytoryczności - lex prior specialis derogat legi posteriori generali
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)