Zarys działalności Komisji Edukacji Narodowej

Nasza ocena:

5
Pobrań: 455
Wyświetleń: 1547
Komentarze: 0
Notatek.pl

Pobierz ten dokument za darmo

Podgląd dokumentu
Zarys działalności Komisji Edukacji Narodowej - strona 1 Zarys działalności Komisji Edukacji Narodowej - strona 2

Fragment notatki:

2. Zarys działalności Komisji Edukacji Narodowej Chcąc dać obraz pracy i osiągnięć KEN w ciągu dwudziestu lat jej trwania (1773 - 1794) , trzeba uwzględnić różnorodność czynników, które przyspieszały lub opóźniały jej pracę. Okres ten, stojący w obliczu startu idei rewolucyjnej i jej rozkwitu, jeżeli chodzi o zagranicę, wewnątrz kraju nabrzmiały dynamiką wielkich wydarzeń politycznych i prób naprawy Rzeczypospolitej we wszystkich niemal dziedzinach życia, a zakończony Targowicą i ostatnim rozbiorem. Należy podzielić więc działalność Komisji na pewne etapy: Pierwszy okres, siedmioletni (1773 - 1780) zamknięty granicą upadku kodeksu A. Zamoyskiego, wypełnia praca Komisji około zbudowania zrębu nowego systemu szkolnictwa i zapewnienia mu dostatecznych podstaw materialnych. Zakończony w sejmie 1780 zwycięstwem reakcji, odrzucającej próby reform. Po trzech latach, przy poparciu króla, wywalczyła sobie Komisja na sejmie 1776 prawo zarządzania funduszem pojezuickim . Głównym kasjerem Komisji został Karol Lelewel . Po uzyskaniu prawa zarządzania funduszami Komisja stała się instytucją autonomiczną i samowystarczalną , co zapewniło jej swobodę poczynań. Komisja dokonała nowej organizacji szkolnictwa . Przyjęto zasadę trójstopniowości , opartą o podział stanowy, tworząc szkoły parafialne (przeznaczone dla dzieci rolników i rzemieślników) oraz powiatowe i wojewódzkie ; ostatnie ogniwo miały stanowić akademie . Szkoły powiatowe i wojewódzkie stanowiły szkoły większe i miały kształcić młodzież szlachecką - w latach 1774 - 1776 ukazuje się szereg przepisów regulujących tok nauczania i życia szkół . Są to: Przepis dla szkół parafialnych; Przepis na szkoły wojewódzkie; Porządek i układ nauk w szkołach wojewódzkich; Układ nauk w szkołach powiatowych; Przepisy dla rektorów, prefektów i dyrektorów; Przepisy dla nauczycieli względem raportów, które mają dawać prześwietnej KEN o naukach swoich klas; Przepisy pensjomistrzom i mistrzyniom dane. - program nauczania, rozszerzony do siedmiu klas , obejmował: obok nauki chrześcijańskiej moralność i prawo, historię z geografią, łacinę z językiem polskim, retorykę i poetykę, szereg nowych przedmiotów - historia naturalna z botaniką i zoologią, fizyka, historia kunsztów i rzemiosł, matematyka i logika, higiena, wiadomości o rolnictwie, ogrodnictwie, języki obce (francuski i niemiecki). Program był więc wyraźnie unowocześniony, nie był jednak niegdzie w pełni realizowany i nie uzyskał aprobaty całej szlachty. Podjęta w 1774 roku wizytacja wykazała niedostateczny poziom nauczania, brak podręczników, niechęć profesorów do nowego systemu i wręcz podkopywanie powagi Komisji wśród społeczeństwa i młodzieży.
- w celu zaopatrzenia szkół w niezbędne podręczniki powołano 10 lutego 1775 Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych

(…)

Czteroletni, znamionuje rozszerzeniem prac Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych. Do największych osiągnięć tego okresu należy przeprowadzenie reformy Akademii Krakowskiej przez Hugona Kołłątaja i Akademii Wileńskiej przez Marcina Poczobutta w latach 1777 - 1781. We wrześniu 1780 Kołłątaj, jako wizytator Akademii Krakowskiej, ogłosił z ramienia KEN dekret, że szkoły w Koronie przechodzą pod nadzór Szkoły…
… instytucji prywatnych, podporządkowanych wszakże KEN i kontrolowanych przez jej władze;
Trzeci okres (1788 - 1794) to lata powolnego rozpadu Komisji. Prace sejmu czteroletniego wciągają najwybitniejszych członków Komisji i Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych w orbitę gorączkowej walki o zmianę ustroju. Podjęto na sejmie sprawę statutu szkolnego, który miał być włączony do projektu konstytucji. Pojawia…
... zobacz całą notatkę



Komentarze użytkowników (0)

Zaloguj się, aby dodać komentarz