Zakład pracy w ujęciu socjologicznym
System społeczny zakładu pracy
Określenie „system pracy” w socjologii ma swoją ugruntowaną historię. Do najbardziej znanych zachodnich autorów koncepcji systemu społecznego należą T. Parsons; B. M. Geoss i R. Dubin.
Przez pojęcie „system społeczny” T. Parsons rozumie układ wzajemnych zależności i powiązanych ze sobą działań, czyli ról społecznych, w których stosunki między nimi są uregulowane normatywnie i wyznaczone przez określone cele instytucji, stanowiąc różnorodne struktury społeczne, wzajemnie na siebie oddziałując. Podstawowymi warunkami istnienia systemu społecznego, zdaniem T. Parsonsa, są:
Zgodność systemu społecznego z panującym w danym środowisku ładem społeczno - gospodarczym i politycznym
Zdolność rozwiązywania przez system nacisków wewnętrznych i zewnętrznych zmierzających do jego przekształcenia
Przysposobienie ludzi do zleconych im ról zawodowych w systemie
Zapewnienie spranej łączności między ludźmi zajmującymi różne pozycje w systemie
Utrwalenie w systemie różnych wartości społecznych, które stanowią podstawę porozumiewania się i wzajemnej współpracy.
Stabilność i równowaga systemu społecznego (np. zakładu pracy, rodziny) zachodzi wówczas, gdy zachowania się osób należących do danego systemu są zgodne z wyznaczonymi im rolami i pozycjami społecznymi.
W koncepcji systemu T. Parsonsa wyróżnia się cztery podstawowe jego funkcje:
Stawianie i realizowanie zadań
Rozwijanie stosunków ze środowiskiem zewnętrznym
Utrzymywanie i wzmacnianie wewnętrznej spoistości
Rozładowywanie powstających spięć i konfliktów
Funkcje te są ważne dla utrzymania warunków równowagi i stabilności każdego systemu społecznego.
B. M. Gross rozważając różne systemy społeczne (grupy społeczne), zwraca uwagę na relację systemu ze środowiskiem, w którym działa, jego dynamikę wynikającą z wewnętrznych przeciwieństw i powiązań ze środowiskiem zewnętrznym. Uwzględnia strukturę systemu, na którą składają się ludzie, środki materialne, podsystemy, wzajemne relacje między nimi. Istotne są również wartości cenione w systemie, jego funkcjonowanie polegające na produkowaniu pewnego rezultatu, na inwestowaniu w system, na zaspokojeniu interesów rozmaitych jednostek i podsystemów. W funkcjonowaniu każdego systemu społecznego ważne są mierniki jego sprawności, a przede wszystkim możliwości zaspokojenia istotnych potrzeb ludzi uczestniczących w danym systemie, inwestowania w dobra materialne, w ludzi, w samym systemie.
Działania te zapewniają osiąganie rozwoju, umacnianie jego pozycji na zewnątrz, racjonalne wykorzystanie przez system jego zasobów materialnych, kadrowych, organizacyjnych w celu osiągnięcia możliwie wysokiej wydajności.
(…)
…. Dubin, The World and Work, Englewood Cliffs 1958
M. Crozier; E. Friedberg, Człowiek i system. Ograniczania działania zespołowego. Warszawa 1982.
S. Kowalewska, Psychospołeczne warunki pracy w przedsiębiorstwie przemysłowym, Wrocław 1962
Matejko, Socjologia pracy. System społeczny zakładu pracy, Warszawa 1968 J. Sztumski, Metodologiczne problemy systemowej analizy społeczeństwa, Katowice 1987
J. Sztumski
J. Jacher, Zagadnienia integracji systemu społecznego, Wrocław 1976
J. Sikora, Zakład pracy jako system społeczny, w: Funkcja społeczna przedsiębiorstwa Poznań 1984
Należy tutaj zaznaczyć, że podział organizacji społecznej zakładu pracy na formalna i nieformalną zdobył szerokie uznanie w socjologii pracy, socjologii organizacji i kierowania, prakseologii, psychologii pracy. Są również autorzy…
… socjologii Poznań, 1989 J. Burgiel Socjologia i psychologia pracy, Warszawa 1987 A. Matejko, Socjologia przemysłu w Stanach Zjednoczonych Ameryki, Warszawa 1962 J. Sztumski, Socjologia pracy w zarysie, Warszawa 1981
K. Daszkiewicz, Klimaty bezprawia, Warszawa 1972
Traktat o złej robocie, Warszawa 1984
7
…
… społecznego w różnych systemach społecznych powoduje, że zajmują się nią różne dyscypliny naukowe (socjologia pracy, ekonomika pracy, socjologia organizacji i kierowania, organizacja i zarządzanie). Za dyskusyjną uchodzi koncepcja upatrująca zakład pracy jako organizację społeczną, według której organizacja społeczna jest zbiorem ludzi, między którymi zachodzą różne związki, uregulowane zachowania w celu…
… samodzielnością, wymaga niewielkiego nadzoru, a zadania robocze mają z reguły charakter długotrwały
Grupę zadaniową, której harmonogram pracy jest ściśle ustalony, a poszczególni pracownicy są wąskimi specjalistami. Wykonywana praca ma przeważnie charakter rutynowo - jednostkowy
Grupę technologiczną, w której zakres pracy i metody są wyraźnie określone i przypisane do pracowników. Tempo pracy jest ściśle…
… (wartości pracy, egalitaryzm, sprawiedliwość, demokratyzm), który różnicuje ją na różne subgrupy.
Przedstawiona społeczna charakterystyka załogi, wskazuje, iż jest ona złożona z wielu nakładających się struktur społecznych. Społeczna struktura załogi zawiera zarazem jedność i sprzeczność możliwych podziałów i wzajemnych społecznych związków poszczególnych elementów, które występują na różnych szczeblach…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)