WYŻYNA MAŁOPOLSKA:
zajmuje 16,7 tys. km2, tj. 5,3% terytorium Polski. Ciągnie się od doliny Wisły między Krakowem a Sandomierzem ku północnemu - zachodowi po Tomaszów Mazowiecki i Radomsko. Na południu opada krawędzią tektoniczno - erozyjną ku kotlinom podkarpackim, na północy granicę wyznacza zwarta pokrywa utworów zlodowacenia środkowopolskiego. Jest to region bardzo zróżnicowany pod względem budowy geologicznej i rzeźby terenu. Składa się z wyniesień i obniżeń zbudowanych ze skał kredowych, jurajskich i trzeciorzędowych. W części południowej znajdują się wapienie będące efektem transgresji morskiej, na których zalega znacznej miąższości warstwa lessowa. Tutaj też zachodzą zjawiska krasowe. Północną część pokrywają utwory czwartorzędowe (piaski i gliny). Na całym obszarze dominują wysokości 200-300 m n.p.m., jedynie w obrębie Gór Świętokrzyskich kulminacje przekraczają 600 m (Pasmo Łysicy - 612 m).
Podział Wyżyny Małopolskiej:
Wyżyna Przedborska
Niecka - Nidziańska
Wyżyna Kielecka
Wyżyna Przedborska:
Wzgórza Radomszczańskie
Wzgórza Opoczyńskie
Próg Lelowski
Niecka Włoszczowska
Pasmo Przedborsko-Małogoskie
Wzgórza Łopuszańskie
Niecka Nidziańska:
Płaskowyż Jędrzejowski
Wyżyna Miechowska
Płaskowyż Proszowicki
Garb Wodzisławski
Dolina Nidy
Niecka Solecka
Garb Pińczowski
Niecka Połaniecka
Wyżyna Kielecka:
Płaskowyż Suchedniowski
Garb Gielniowski
Przedgórze Iłżeckie
Góry Świętokrzyskie
Wyżyna Sandomierska
Pogórze Szydłowskie
Góry Świętokrzyskie:
Kraina geograficzna gdzie pasma wzniesień rozciągnęły się zgodnie z paleozoicznymi lub mezozoicznymi kierunkami tektonicznymi. Pasam górskie są zbudowane ze skał odpornych na niszczenie, a podłużne szerokie doliny pomiędzy nimi zostały wypreparowane w mniej odpornych skałach. Najwyżej wzniesione jest pasmo Łysogór (Łysica 612 m n.p.m.), zbudowane z bardzo odpornych kambryjskich piaskowców kwarcytowych. Położone od nich na północ pasmo Klonowskie (dewon) oraz pasma południowe - Dymińskie i Wygiełzowskie (kambr), Chęcińskie (dewon) oraz Bolmińskie i Korzeczkowskie (jura) - są coraz niższe.
Sieć rzeczna ma układ kratowy, wykorzystuje podłużne doliny miedzy pasmami i tworzy przełomy przecinając je poprzecznie, np. przełom Lubrzanki pomiędzy Klonówką a Radostawą, czy Bobrzy pod Słowikiem.
przeważają słabe gleby bielicowe powstałe na piaskach polodowcowych i zwietrzelinach piaskowców i łupków ilastych; na wapieniach powstały żyźniejsze, lecz bardzo kamieniste rędziny, w dolinach rzek występują mady i gleby bagienne.
(…)
…), rzadkie w Polsce niedźwiedzie brunatne i rysie, ponadto jelenie, sarny, dziki, żbiki. Z ptaków m.in.: orzeł przedni, siwarnik, płochacz, pomurnik, cietrzew, głuszec i puchacz.
…
… (ok. 190 dni).
Las, naturalne zbiorowisko roślinne Gór Świętokrzyskich, zmienia się wraz z wysokością i rodzajem skał. W obniżeniach, na piaskach rosną bory sosnowe i lokalne bory bagienne, na lessach występujących często u podnóży - lasy dębowo-grabowe i bukowe, wyżej na stokach - lasy jodłowo-bukowe lub świerkowe, a na szczytach Łysogór, na gołoborzach - lasy jodłowe.
Gołoborze:
Rodzaj pokrywy stokowej lub wierzchowinowej (grzbietowej) składającej się z rumoszu skalnego (gruzu, głazów lub bloków).
Termin gołoborze jest określeniem regionalnym (Góry Świętokrzyskie) i oznacza miejsce "gołe", bez "boru". W terminologii geomorfologicznej używa się terminów: pole blokowe, morze blokowe, strumień blokowy, rzadziej rozwalisko, rumowisko skalne.
Gołoborza świętokrzyskie powstały w wyniku wietrzenia gór nokambryjskich piaskowców kwarcytowych w okresie czwartorzędu. Procesy te zachodziły w chłodnym klimacie jaki panował na obszarze Polski w plejstocenie. Głównym czynnikiem powstania gołoborzy były procesy mrozowe (zmiany temperatury - zamarzanie i rozmarzanie podłoża; zamarzanie wody w szczelinach i spękaniach ciosowych) powodujące rozpad blokowy skał.
Największe gołoborza na ziemiach polskich występują…
… Siklawa.
Klimat:
Klimat, gleby, roślinność i świat zwierzęcy Tatr wykazują zróżnicowanie piętrowe. Piętro leśne (dzielące się na podłożu osadowym na regiel dolny i górny) sięga do ok. 1550 m n.p.m., piętro kosodrzewiny do ok. 1850 m n.p.m., alpejskie do ok. 2200 m n.p.m., powyżej leży piętro subniwalne.
Fauna Tatr jest również bardzo bogata, żyją tu m.in.: wysokogórskie gatunki zwierząt (kozica i świstak…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)