Zasady prawa międzynarodowego - charakterystyka ogólna
Status MTS w ślad za swym poprzednikiem tj. Statusem Stałego Trybunału Sprawiedliwości wskazuje na zasady ogólne prawa uznane przez narody cywilizowane jako na źródła prawa. Uznanie przez narody cywilizowane oznacza, że mają rangę prawa obowiązującego, bez tego nie stanowiłyby źródła prawa, zostały zaakceptowane przynajmniej milcząco .
Zasady ogólne prawa ujawniają się w działaniach sądów międzynarodowych. Państwa przedstawiają swoje poglądy na temat zasad, ale ostateczna decyzja należy do sądów.
Czy sądy międzynarodowe potwierdzają istnienie zasad (charakter deklaratoryjny), czy je tworzą (charakter konstytutywny)?
Sądy powinny brać pod uwagę zasady wspólne dla narodów cywilizowanych. Pojawia się pytanie czy kryterium cywilizacji ma obecnie jeszcze jakieś znaczenie?
Gdy statuty były pisane to kryterium cywilizacji miało znaczenie, ponieważ istniało wiele kolonii. Jeszcze w 1945 r. wiele narodów pozostawało w systemie powiernictwa
Natomiast dziś, w związku wielokulturowością świata, nie tyle chodzi o cywilizację, co o wartości cywilizacji ludzkiej, chociaż narzucone są przez kulturę Zachodu (rządy prawa, demokracja, poszanowanie praw człowieka). Te wartości mają znaczenie w kontekście definiowania narodów cywilizowanych. Kryterium cywilizacji jest zmienne, zależy od stanu systemu międzynarodowego, warunków politycznych.
Aktualnie podstawowymi wartościami państw cywilizowanych są rządy prawa, demokracja, poszanowanie praw człowieka oraz zasady Karty Narodów.
Zasady ogólne prawa (jako takie)
Brak jednoznacznej definicji, sporne jest to czy są to zasady prawa krajowego czy też mogą być to pewne zasady prawa międzynarodowego (ogólniejsze reguły istniejące w międzynarodowym porządku prawnym). Orzecznictwo międzynarodowe nie zapewnia jasności pojęcia. Są skłonności do tego aby były to zasady różnych porządków świata, systemów krajowych.
Inne stanowisko jest takie, że zasady ogólne mogą mieć różne źródła:
Systemy prawne państw lub prawo międzynarodowe (pod warunkiem, że zasady nie są wprost wyrażone w traktacie czy zwyczaju, lecz mają samodzielne znaczenie),
Chodzi o uogólnienia wynikające z różnych norm prawa międzynarodowego np. zasada ciągłości państwa, zasada wyższości prawa międzynarodowego nad prawem krajowym przed sądami międzynarodowymi, zasada wyczerpania drogi krajowej ramach opieki dyplomatycznej (reguły wynikowe niewyraźnie określone w prawie zwyczajowym i traktatowym)
Czy za zasady ogólne prawa mogą być uznawane łacińskie formuły prawa? Raczej są to reguły techniczne związane z funkcjonowaniem porządku prawnego, reguły rozumowania prawniczego.
(…)
… oddziałują, prawo czerpie się z prawa naturalnego
Słuszność = prawo jednostki do słusznego procesu, sposób korzystania z rzek, słuszne odszkodowanie, występuje w prawie międzynarodowym gospodarczym, nawet w prawie WTO - szczególne traktowanie państw rozwijających się.
Cechy zasad ogólnych, aby mogły być uznawane za źródło prawa międzynarodowego:
Muszą się nadawać do regulacji (reguła proceduralna lub prawno…
… określone w prawie zwyczajowym i traktatowym)
Czy za zasady ogólne prawa mogą być uznawane łacińskie formuły prawa? Raczej są to reguły techniczne związane z funkcjonowaniem porządku prawnego, reguły rozumowania prawniczego.
lex retro non agit
nullum crimen, nulla poena sine lege poenali anteriora (nie ma kary jeśli nie ma dok. regulującego tę karę, czyli przepisu prawnego)
przepis szczególny uchyla przepis zwyczajny
przepis późniejszy uchyla przepis wcześniejszy
Za zasady ogólne prawa można by uznać zasady pozaprawne, czyli te które czerpią swoją moc np. z prawa naturalnego lub moralności np. zasada słuszności - MTS przyswoił tę zasadę w sporze między Tunezją a Libią dot. szelfu kontynentalnego i jego podziału. Trybunał stwierdza, że:
Słuszność jest koncepcją prawną, która wynika z idei…
… prowadzenia biznesu, prawo do własności). Przed Trybunałem w Luksemburgu, a także przed Trybunałem Praw Człowieka występują zasady materialne.
Treść i ranga zasad może ulec zmianie np. zasada proporcjonalności, będąca zasadą ogólną została wpisana do traktatu z Maastricht jako obowiązująca norma. Zasady ogólne prawa mogą wyrastać z różnych dziedzin prawa. Takich, które mają silne piętno ideologiczne np…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)