To tylko jedna z 11 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Głównym tematem poruszonym w tym materaile są pionowe ruchy listosfery. W notatce zostały opisane następujące zagadnienia: skutki pionowych ruchów litosfery i dowody na ich istnienie, zaminy zasięgu morza, niezgodność erozyjna, niezgodność kątowa, niezgodność przekraczająca, panakordancja, przyczyny regionalnych pionowych ruchów litosfery, kompensacja izostatyczna, stygnięcie i kurczenie się młodej skorupy, powstawanie ryftów, intrudowanie magmy, superpióropusze płaszcza. Ponadto w notatce zostały przedstawione definicje następujących pojęć: epejrogeneza, ingresja morska, izostazja, niezgodność, transgresja, regresja.
Skutki pionowych ruchów litosfery i dowody na ich istnienie
Ruchy pionowe - epejrogeniczne - mają charakter kontynentotwórczy. Są to poważne ruchy wznoszące i opadające kontynentów względem morza. Ruchy te mają rozmaite skutki:
1) zmiany zasięgu morza
transgresja - wkraczanie morza na ląd (Holandia)
regresja - wycofywanie się morza z lądu
ingresja - krótkotrwałe wtargnięcia morza na ląd
Dowodami transgresji i regresji mogą być np. skamieniałości organizmów morskich znajdowane na lądach. Innym przykładem jest świątynia Serapisa - była początkowo nad brzegiem, potem znikła pod morzem a po jakimś czasie wynurzyły się ruiny ze śladami bytowania morskich organizmów. W Skandynawii zostały zalewane wioski RYEAK.
Dowodami są też niezgodności (dyskordancje):
2) Niezgodność erozyjna - przejawia się nierównością powierzchni pomiędzy warstwami i w ich kolejności. Czasem może brakować jakiejś warstwy z danego interwału czasowego.
3) Niezgodność kątowa - pod nierówną powierzchnią są warstwy inaczej ułożone niż warstwa wierzchnia.
4) Niezgodność przekraczająca - coraz to nowsze osady mają coraz to większy zasięg niż starsze.
5) Panakordancja - prawie zgodność
Przyczyny regionalnych pionowych ruchów litosfery
Ruchy pionowe wynikają z ruchów poziomych. Przyczyn ruchów epejrogenicznych może być kilka:
1) kompensacja izostatyczna - uginanie się litosfery pod jej własnym ciężarem. Jeśli obciążymy litosferę, to pogrąży się ona w plastycznej astenosferze. Jeżeli nacisk ustąpi, to litosfera postara się powrócić do swojego pierwotnego położenia. Naciskiem mogą być lądolody albo osady gromadzące się na dnach oceanicznych.
2) Stygnięcie i kurczenie się młodej skorupy - grzbiety oceaniczne powstają w wyniku pionowych ruchów litosfery. Skały są lżejsze i wypływają do góry, oddalając się stygną i opadają.
3) Powstawanie ryftów - nad pióropuszem płaszcza tworzy się plama gorąca - nabrzmienie skorupy - ruch wznoszący; również tworzą się uskoki - ruch opadający.
4) Intrudowanie magmy - magma wdziera się w szczeliny, tworzą się się sille, batolity, lakkolity - ruch wznoszący. Magma wędruje ku górze, podczas tej wędrówki zostanie gdzieś po drodze zatrzymana. Utworzy się bąbel.
5) Superpióropusze płaszcza - potężne słupy ciepła wywołane ruchem materii podnoszą materię nad sobą. Taki superpióropusz spowodował podniesienie się Afryki o około 30m w ciągu 20 mln lat.
Epejrogeneza - pionowe ruchy litosfery wywołane poziomymi. Ruchy kontynentotwórcze
Ingresja morska - krótkotrwałe wkraczanie morza na ląd
Izostazja - stan równowagi ciśnień wewnątrz skorupy
Niezgodność - zaburzenie w pierwotnym ułożeniu warstw osadów leżących w bezpośredniej bliskości
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)