To tylko jedna z 4 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
UMYŚLNOŚĆ / NIEDBALSTWO.
Wina to zarzut osobisty, sama bezprawność jest elementem koniecznym, ale nie wystarczającym - należy
ustalić element subiektywny w postaci: winy umyślnej lub niedbalstwa. Ten element przesłanki winy decyduje
o wadze zarzutu. W prawie cywilnym nieistotne jest odrożnienie winy umyślnej i nieumyślnej - wystarcza
choćby najlżejsza wina (culpa levissima) by powstała odpowiedzialność cywilna sprawcy.
1. 1. Wina umyślna.
- - gdy sprawca chce postąpić w sposob sprzeczny z prawem → zamiar bezpośredni,
- - gdy sprawca przewiduje możliwość naruszenia prawa swym zachowaniem i godzi się na to→
zamiar ewentualny.
Musi zatem zachodzić świadomość bezprawności zachowania po stronie sprawcy. Błąd co do
bezprawności wyłącza możliwość przypisania winy umyślnej, ale możliwa jest odpowiedzialność z winy
nieumyślnej.
2. 2. Wina nieumyślna - niedbalstwo.
Przypadki znacznie częstsze w prawie cywilnym. Możemy mowić o:
- - niedbalstwie świadomym - gdy sprawca przewidywał możliwość naruszenia
swoich obowiązkow, ale bezpodstawnie przypuszczał, że tego uniknie
(bezpodstawnie, bo nie był dostatecznie staranny);
- - niedbalstwo nieświadome - gdy sprawca nie przewidywał możliwości
bezprawnego zachowania, choć gdyby dołożył należytej staranności to mogłby to
przewidzieć.
W obu przypadkach chodzi więc o zarzut niedołożenia należytej staranności. Staranność
to pewien sposob postępowania w dążeniu do określonego celu. Należyta staranność zaś
to sposob postępowania, jaki w danych okolicznościach byłby właściwy w celu
uniknięcia bezprawnego wyrządzenia szkody. Należy sformułować model należytej
staranności dla okoliczności, w ktorych sprawca działał oraz dokonać porownania
postępowania sprawcy z tym ustalonym modelem. Jeżeli wynik takiego porownania jest
negatywny, sprawcy można przypisać niedbalstwo. Model taki jest określony prawnie w
art. 355. § 1. w odniesieniu do dłużnika, lecz stosuje się go jako miarę staranności także
do stosunkow deliktowych (tu zobowiązanie ma dopiero powstać).
Art. 355. § 1. Dłużnik obowiązany jest do staranności
ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju
(należyta staranność).
Model ten jest zobiektywizowany - punktem wyjścia jest „staranność ogolnie
wymagana”, a zatem przeciętna staranność wymagana od wszystkich, a nie od
konkretnego sprawcy z uwzględnieniem jego indywidualnych cech, kwalifikacji i to
staranność wymagana, a nie statystycznie dochowywana w stosunkach danego rodzaju.
(…)
… w stosunkach danego rodzaju.
Model jest zobiektywizowany, a nie zindywidualizowany, bo w pr. cywilnym chodzi o
naprawienie szkody, a nie ukaranie sprawcy. Chodzi o ochronę obrotu, jego zaufanie, aby
każdy zachował ogolnie wymaganą staranność. Nie bez znaczenia są trudności
dowodowe w ustalaniu staranności. Model ten często jest personalizowany przez
odwołanie do wzorca osobowego np. reasonable man w common law; dobrego ojca
5
rodziny (bonus pater familias). Przepisy prawa polskiego nie odwołuje się do wzorca
osobowego lecz ogolnie do należytej staranności. W praktyce sięga się do wzorca
osobowego np. dobry kierowca, dobry architekt, dobry nauczyciel w-fu.
Ten zobiektywizowany model jest też zrożnicowany - dostosowany do „stosunkow
danego rodzaju”. Nie ma zatem jednego wzorca staranności…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)