SZKOŁA ALEKSANDRYJSKA
Obecność wszystkich szkół filozoficznych, tradycja Ammoniusza Sakkasa i Filona. W II w. silne środowisko gnostyczne (Walentyn i Bazylides, zbliżeni do chrześcijaństwa). Środowisko rygorystycznych i mało wykształconych chrześcijan.
Świadome łączenie tradycji z filozofią, wykorzystywanie Filona.
Euzebiusz z Cezarei - autor Historii Kościoła
Pantainos (Panten) - pierwszy mistrz szkoły chrześcijańskiej (ok. 180)
KLEMENS ALEKSANDRYJSKI ok. 150 - 211/216
Urodzony w Atenach w rodzinie pogańskiej, uczeń Pantena, przejął po nim szkołę, którą kierował do 200/202 (prześladowania).
Znawca filozofii i literatury greckiej. Drobne teksty protreptyczne (Zachęta do Greków). Kobierce (Stromata) - wykład podstawowych prawd wiary, próba rozwiązania problemu trójcy i stosunku wiary do filozofii, kwestie moralne.
Ludzie wykształceni łatwo zniechęcają się do chrześcijaństwa i stają się gnostykami. Chrześcijanin może być człowiekiem wykształconym, posługującym się rozumem i pojęciami.
Krytycyzm wobec stoicyzmu, odrzucenie epikureizmu i sceptycyzmu.
Bóg objawia wszystkim prawdę: Pięcioksiąg jest źródłem prawdy dla Żydów (paideia - nauka Chrystusa), filozofia jest źródłem prawdy dla Greków, danym przez Boga (propaideia - rozumowe przygotowanie do chrześcijaństwa). Filozofia dostarcza również narzędzi interpretacji Pisma (alegorezy).
3 kategorie ludzi:
niewierzący,
wierzący (Objawienie wystarczające do zbawienia),
„gnostycy” - prawdziwi chrześcijanie, wierzący sercem i rozumem, skupieni na poznawaniu Boga (miejsce dla filozofii).
Etyka - naśladowanie Chrystusa (Teajtet - upodobnienie do Boga), przeznaczone dla każdego.
- uwalnianie od namiętności, osiąganie cnoty,
- osiąganie apatii (beznamiętności) - bezafektywność Boga,
- czynna miłość - pójście drogą Chrystusa.
Bóg jest transcendentny, przekracza możliwości poznawcze człowieka. Dotarcie do Niego jest zadanym celem - obraz Boga jest nieusuwalnym, wszczepionym elementem każdego człowieka. Abstrakcja - skupianie wrażeń i pojęć w punkcie, przejście do jedności, przekroczenie jedności do absolutnej prostoty.
Logos: Bóg poznaje siebie i powstaje w Nim swój własny obraz - Słowo. W Słowie Bóg formuje świat. Logos wszczepia boży obraz w człowieku. Życie wiarą jest życiem zgodnym z logosem.
ORYGENES 185/186 - 254
Przejmuje szkołę katechetyczną ok. 202, którą kieruje aż do 232 (emigracja i upadek świetności szkoły). Potępiony na soborze w Konstantynopolu w VI w.
O zasadach (Peri archon, ok. 220, zachowane w tłumaczeniu Rufina i Hieronima z poprawkami po soborze nicejskim) - wykład podstaw chrześcijaństwa. Pierwsze komentarze do Ewangelii. Teza o zgodności objawienia i rozumu.
(…)
… trójcy - obrona jedności Boga. Syn zawsze jest w Ojcu, nawet podczas wcielenia. Jedność mocy, działania i natury Boga.
Subordynacjonizm - jedność i podporządkowanie. Bóg Ojciec jest jedynym źródłem wszystkich osób boskich i inicjatorem wszelkiego działania. Syn i Duch święty są oddzielnymi emanacjami z Ojca-Jedni (herezja, godząca we współistotnosć osób boskich).
Wielość osób boskich jest związana…
… cel - egzegeza i komentowanie Pisma. Pismo jest natchnione, tożsame z realną obecnością Słowa. 3 poziomy Pisma (sensy, możliwości odczytania):
cielesny (dosłowny, opis zdarzeń historycznych)
psychiczny (alegoryczny, moralny)
duchowy (najgłębsza prawda objawiona przez Boga)
Należy odczytać prawdę zawartą alegorycznie w Piśmie, ustalając uprzednio jego dokładny tekst (czemu ma służyć heksapla).
Zasady interpretacji (odkrywania sensu duchowego):
a) dogmaty oczywiste, podane explicite w Piśmie,
b) kwestie niejasne, opracowywane za pomocą filozofii.
3 etapy nauczania w szkole katechetycznej (przygotowywanie do stopniowego zrozumienia sensu duchowego Pisma):
- sztuki (podstawa wykształcenia)
- filozofia
- egzegeza Pisma
Bóg jest absolutnie transcendentny (bytowo i poznawczo), jedyny, niezrodzony, całkowicie…
…: dusza rozumna (umysł) i dusza cielesna (wegetatywna i zmysłowa)
duch (pneuma), zewnętrzne działanie Boga
Istnieją 2 drogi duszy i, konsekwentnie, 2 modele życia: w kierunku ducha i w kierunku ciała.
Człowiek został stworzony na uniwersalny obraz (kata logon - według logosu, obrazu transcendentnego Boga) i podobieństwo, co należy w sobie odnaleźć. Umysł pochodzi z logosu.
3 drogi zbliżenia do Boga…
…:
oczyszczająca (droga cnót - doskonałości etycznej)
oświecająca (poznanie - szukanie Boga w Piśmie i świecie, rządzonym przez Opatrzność)
kontemplacja (ani theoria, ani ekstaza - jasność, osiągnięcie łączności z logosem, powrót do stanu naturalnego, siebie prawdziwego)
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)