wykład - Symbolika kostiumu i bębna szamańskiego

Symbolika kostiumu i bębna szamańskiego.
strój to podstawowy zewn. wyróżnik szamana
tam, gdzie na co dzień spotykamy bogaty strój, szaman może występować nago (Eskimosi), ozdabiają ich tatuaże lub malunki na ciele
strój szamana syberyjskiego uszyty jest ze skóry, góra- zwierzęcia zw. z Górnym Światem, np. renifera, a spodnie i buty- zw. z Dolnym Światem, np. niedźwiedzia. do tego ma również pas ze skóry węża symb. moc szamana i okrąg Środkowego Świata. można powiedzieć, że szaman nosi na sobie mapę zaświatów lub że sam jest kosmosem.
Eliade: ornitomorfizm kostiumów szamańskich
np. obecność "ogona", skrzydła i pióra prawdziwe bądź pod postacią odpowiednio ukształtowanych frędzli. w te frędzle mają się wplątywać dusze i zarodki zwierząt podczas szamańskich podróży.
silnie wyróżniany motyw zdobniczy kostiumu to axis mundi w postaci Drzewa Kosmicznego lub kręgosłupa przodka; na Syberii przybiera postać naszytego na plecach metalowego szkieletu lub haftowanego napierśnika.
poza kręgosłupem mogą wyst. inne naszyte części szkieletu odwołanie do skeletonizacji.
często poszczególne symbole przenikają się tworząc symbole kompleksowe (np. napierśniki szamanów keckich zawierają oraz jaszczurki jako zwierzęcia szamańskiego, antropomorficznego, praprzodka, kręgosłupa i Drzewa Kosm.).
poza tym do kostiumu przyszyte są:
- metalowe, czasem skórzane, ozdoby mające przedstawiać duchy pomocnicze szamana
- dzwoneczki do przywoływania dusz
- ozdoby o znaczeniu kosmologicznym: kręgi solarne czy kółka z dwoma postaciami przedstawiające wejście do zaświatów i jego strażników
- naramienniki
pełny kostium szamana syberyjskiego może ważyć do kilkudziesięciu kg
przystrój głowy
symb. wypełniającą szamana moc
Indianie Amazonii: upleciona z liści korona
Indianie Prerii: imitacja głowy zwierzęcego ducha opiekuńczego (niedźwiedzia, wilka, bizona) z zachowanymi rogami
Syberia: rogate korony z ostrzem nad czołem do przebijania chmur
częsta jest symbolika ornitomorficzna: przystrój z piór wplecionych w koronę lub otoczonych frędzlami. u niektórych (szamani itelmańscy czy keccy) frędzle opadają na twarz, zasłaniając oczy (zw. z przekonaniem , że zwykłymi zmysłami nie można oglądać świata duchów, potrzebny jest do tego specjalny, jasnowidzący wzrok). innym sposobem drugiego wzroku jest tzrecie oko (gwiazda, kamień szlachetny itd.) umieszczane nad czołem na przystrojach głowy.
spiczasty kształt czapki, nieraz z "antenkami" na szczycie ma - jak rogi jelenie - odnosić się do kontaktów ze światem niebiańskim, przekazywania myśli i uczuć szamana.

(…)

…):
- zwierciadło
- kryształ górski
- laska szamańska
- instrument muzyczny.
Najczęściej stosowanym instrumentem muzycznym jest bęben.
kultury syberyjskie: szaman nie może egzystować bez bębna, gdyż jest on uzewnętrznieniem jego zwierzęcego ducha opiekuńczego, wierzchowcem bądź łodzią przenoszącą go w zaświaty oraz pojemnikiem na duchy pomocnicze i przywożone stamtąd dobra (zarodki zwierzyny, duchy chorych, błogosławieństwa).
uderzenie weń budziło przyrodę i jej duchy z uśpienia.
kształt i konstrukcja mogą być różne: w buddyzmie tantrycznym to dwie połączone ludzkie czaszki, w Afryce- tam-tam, w Oceanii gong wydrążony w drzewie. w Eurazji i Am. Północnej preferowany jest bęben jednostronny, ze zwierzęcej skóry rozpostartej na drewnianej obręczy, od spodu podtrzymywany rękojeścią.
każdy element niesie silną symbolikę…
... zobacz całą notatkę