Rola dymorfizmu płciowego w symbolizacji religijnej. KOBIETA - funkcje ważne dla symboliki:
- macierzyństwo: kobieta w tajemniczy sposób daje życie (archetyp Matki)
- jej piersi dają święty pokarm (bo nie pochodzi ani od zwierząt, ani od roślin)
- wychowanie dzieci - I nakazy i zakazy, źródło mądrości i wiedzy (żeńska Mądrość Boża)
- opiekunka domowego ogniska
- zbieractwo - właściwości roślin - trucizny potrzebne do polowania -wchodzi do panteonu myśliwskiego
- oprawia zwierzynę - źródło obfitości, rozdaje dobra
- powiązana z cyklem Księżyca, a więc też z nocą, zbiornikami wodnymi
- większa rola w kulturach o osiadłym trybie życia np. łowców mamutów
- krowa jako lunarne zwierzę analogizujące (9ciąża = 10miesięcy lunarnych)
- symbolika kobieca nie rozwinięta w tekście: północ i zachód; żywioły ziemi i wody; emocjonalność i materialność; mądrość wyjściowa i normatywna, liczby parzyste gł. 4; tendencja do uzewnętrzniania i różnicowania;
KOBIETA - SYMBOLE:
- rzeźby i znaki naskalne symbolizujące narządy rozrodcze kobiety: trójkąt łonowy, romb, symbole ran jako odpowiedniki oszczepów i strzał (symboli męskich) np. La Ferrasise, Abri Cellier, Kostienki, Mezyń
- tzw. Wensu paleolityczna (kultura oryniacka -30-20tys. p.n.e.): zwykle naga kobieta z wyraźnie zaznaczonymi cechami płciowymi, wielkie piersi, trójkąt łonowy, często ciężarna, pełne biodra i uda, ręce smukłe ułożone na piersiach lub brzuchu; reszta cech - twarz itp. nieistotne i często pomijane; długie włosy może utrefione siatką
trzymane w zagłębieniach, wtykane w ziemie
wiele wariantów -także smuklejsze np. tzw bezwstydna Wenus z Laugerie-Basse - smukła, małe piersi, wyraźny trójkąt łonowy, rozstawione nogi
Willendor (32tys. p.n.e.), , Lascaux, Lespugue, Malta, Buriet
Gelgenber (najwcześniejsza - 35tys. pn.n.e., tzw. Fanny/Tańcząca Wenus)
Dolne Vestonice (28-26tys. p.n.e.) - 15 figurek z gliny zmieszanej z popiołem z kości i łoju, w osobnej chacie na wzgórzu - być może dom szamanki/kapłanki
Kostienki - 130 w większości zniszczonych postaci, jak gdyby niszczono je specjalnie przy opuszczaniu osady - opiekuńcza Pramatka ?
związek z wielkimi kotowatymi np. Malta, Buriet na Syberii - kobiety w odzieniach prawdopodobnie z futra lwa jaskiniowego
znaczenie wg. różnych hipotez: wyraz marzeń seksualnych łowców paleolitycznych, płodność, ognisko domowe, naczelniczki matriarchalnych rodów
najstarsza idea Bogini-Matki w wersji pierwiastka płodności i obfitości, dawczyni dzikiej zwierzyny; przodkini ludzkości, wcielenie początku życia i nieśmiertelności
(…)
… dzień menstruacji - symbolizacja cyklu płodności zgodnej z rytmem księżyca; postać en face, z uniesiona lewą ręką i dyskiem w ręku (upostaciowienie faz księżyca, potrójna bogini rządząca życiem i śmiercią); postać kobieca o obfitych kształtach, z której zamiast nóg wyrasta druga postać w lustrzanym odbiciu, zwrócona w dół - poród?; w dalszej części reliefu mężczyzna ciskający oszczepem w łanię - kochanek bogini
- Potnia Theron może mieć kilka aspektów np. u Eskimosów Centralnych (Ziemia Baffina) Sedna w 1 wersji była młodą dziewczyna, która odrzucała wszystkich kochanków i wiązała się z kolejnymi zwierzętami, za co została utopiona przez ojca, pozbawiona palców (chwytała się kajaka) i oka i stała się potworem - władcą krainy martwych, ale i panią obfitości, choć kapryśną , niechętnie obdarowującą…
… pożywienia
powiązanie z Madonną symboli: ptaki-dusze, meander (labirynt), ryba, siedzące zwierzęta, fallus
- w sztuce mobilnej motyw kobiecy, która odwrócona staje się ptakiem (np. Mała Syia)
- po zaniku mamutów symbolami kobiecymi staje się: lew i in. kotowate (Afr., Bliski Wsch. pd Europa) i żubr (na pn); na Syberii do dziś - renifer lub łoś
- jaskinia jako symbol łona kobiecego, bezpiecznego…
… częściach groty (połączone z męskimi) lub w wnękach i korytarzach bocznych wychodzących na salę np. jaskinie Les Trois Freres, Altamira, Lascaux, Montespan
- rany jako symbole żeńskich narządów i łuki, strzały, oszczepy jako symbole męskich
- Potnia Theron - Pani Zwierzyny - bogini odpowiedzialna za rozwój, cykl biologiczny, reinkarnację zwierzyny, związana z pojęciem macierzy - duszy gatunku; bóstwo…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)