Wykład - Region zamieszkany przez Majów

Nasza ocena:

3
Pobrań: 14
Wyświetleń: 532
Komentarze: 0
Notatek.pl

Pobierz ten dokument za darmo

Podgląd dokumentu
Wykład - Region zamieszkany przez Majów - strona 1 Wykład - Region zamieszkany przez Majów - strona 2 Wykład - Region zamieszkany przez Majów - strona 3

Fragment notatki:

Region zamieszkany przez Majów dzieli się na cztery główne krainy historyczne:
Północne Równiny (Northern Lowlands) obejmujące większość właściwego Półwyspu Jukatan. Centralne Równiny - Petén (Central Lowlands) - region obejmujący tropikalny las podzwrotnikowy Petén, czyli większość współczesnego terytorium Belize, wcinający się klinem w północną Gwatemalę oraz południowe rejony meksykańskiego stanu Campeche. Południowe Równiny (Southern Lowlands) - zwane również Równinami Przejściowymi - obejmują pas ziemi od południowej granicy Belize i zachodniej Hondurasu, wzdłuż zlewiska rzeki Usumacinta aż do jej ujścia do Atlantyku. Wyżyny Gwatemali (Guatemalan Highlands) - obejmują pas łańcuchów górskich i wulkanicznych, mniej więcej od granic Salwadoru po wybrzeże atlantyckie stanu Tabasco, wzdłuż Pacyfiku. Tak granica wschodnia jak i zachodnia tego obszaru są trudne do określenia, głównie ze względu na niskie zaludnienie i mieszanie się kultur w przeszłości. W tym okresie na wybrzeżu Pacyfiku i Wyżynach Gwatemali pojawiło się wiele elementów typowych dla późniejszej kultury Majów. Prawdopodobnie dzięki ożywionym kontaktom handlowym między poszczególnymi osadami, a także dzięki początkom polityki dynastycznej i formowania się arystokracji (almehenob), zdobycze cywilizacyjne poszczególnych regionów a także innych kultur (jak Olmekowie), dość szybko rozpowszechniły się na całym obszarze. Już w środkowym okresie preklasycznym (Middle Preclassic) sposób wytwarzania ceramiki stał się ujednolicony, a różnice stały się głównie stylistyczne.
W tym okresie nastąpił również swoisty boom demograficzny na całym obszarze Mezoameryki, który zaowocował gwałtownym rozwojem miast, w których zaczęły pojawiać się większe budowle kamienne.
W późnym okresie preklasycznym (Late Preclassic) na całym obszarze kultury Majów notuje się stratyfikację społeczną, przejawiającą się między innymi w gwałtownym rozwoju ceremoniału związanego z pochówkiem zmarłych, a także związanych z nim kamiennych świątyń, bogato zdobionych motywami dynastycznymi i mitologicznymi. Pojawiają się też pierwsze przypadki użycia pisma, choć głównie w formie ideograficznej.
Pomiędzy I a połową III wieku naszej ery, a więc w tak zwanym schyłkowym okresie preklasycznym (Terminal Preclassic) powstają liczne miasta zorganizowane wokół kamiennych centrów ceremonialnych. Z tego okresu pochodzą m.in. słynne centra Tikal, El Mirador i Cerros, z wysokimi piramidami (kilkadziesiąt metrów) o bogatej symbolice i ornamentyce wyrażonej w stiukowych płaskorzeźbach. Jednakże pod koniec tego okresu miasta te stopniowo podupadają i centra rozwoju kultury przenoszą się do innych ośrodków. Przyczyna tego upadku jest, jak dotąd, nieznana


(…)

…. Nie oznacza to jednak, że ten obszar zupełnie się wyludnił, jednak aż do przybycia jukatańskich Itzów w XIII wieku nie powstała w Peten, Chiapas i dzisiejszym Belize żadna cywilizacja miejska. Żyjący na tych terenach Majowie Chol czy Tzetzal żyli już tylko w rozproszonych, małych wioskach. Najsilniejszy związek z dawnymi miastami wykazywali tzw. leśni Majowie z plemienia Lacandona, do dziś odwiedzający…
… mogliśmy obserwować w Chiapas, w 1994 roku w postaci powstania zapatystów.
Podbój Jukatanu trwał znacznie dłużej, z uwagi na rozdrobnienie polityczne tego terenu. W 1531 Francisco de Montejo Starszy, jeden z towarzyszy Grijalvy założył miasto Campeche, zaś jego syn dotarł aż do ruin Chichen Itza, które ogłosił stolicą hiszpańskiego Jukatanu. Jednak po kilku miesiącach okoliczni Majowie powstali przeciwko…
… i budowlach publicznych.
W tym okresie w miastach Majów pojawia się podział na klasy społeczne (władców, arystokrację świecką, kapłanów i lud). Władcy poszczególnych miast nosili tytuł ahau (w nowej pisowni majańskiej - ajaw) - tym samym tytułem w okresie kolonialnym Majowie określali króla Hiszpanii. Bardzo rozwinięta sieć handlowa oraz prawdopodobnie migracje ludności, powodują zaimportowanie wielu wątków…
… nie było w stanie narzucić swej woli siłą. Proces ten nie jest do końca zbadany, jednak wydaje się, że właśnie w tym okresie (koniec VII wieku) klasyczna cywilizacja Majów zaczyna chylić się ku upadkowi. Z drugiej strony, niektóre ośrodki właśnie w tym okresie osiągnęły największy rozwój architektoniczny. Palenque (znane wówczas pod nazwą B'aakal) zostało odbudowane po wojnie z Calakmul, po objęciu władzy…
…, zaś ocalały z pogromu ród Cocom osiedlił się w Sotuta. Ich antagonizm wykorzystali Hiszpanie, gdy w 1517 roku wkroczyli na ten obszar.
W okresie postklasycznym rozwijały się też państwa Majów w południowej części ich obszaru kulturowego, to jest na terenach górskich dzisiejszej Gwatemali. Powstały tam królestwa Majów Quiche (ze stolicą w Gumarcaah, zwaną Utatlan przez ludy Nahua z Wyżyny
... zobacz całą notatkę



Komentarze użytkowników (0)

Zaloguj się, aby dodać komentarz