Procesy państwowotwórcze i emancypacyjne w Amerykach 1804 -1903 Kanada Meksyk, Brazylia, Kolumbia, Chile, Panama, Paragwaj, Argentyna, Wenezuela.
Kanada
Brak poparcia społeczeństwa dla idei złączenia z USA (np. w czasie wojny 1812-14), 1837 powstanie Les Patriotes w Quebek (francuskojęzyczny region) ale bez haseł niepodległościowych, Brytyjski Akt Ameryki Północnej 29 III 1867, dominium, królowa głową państwa, niezależny częściowo parlament, gubernator - z reguły współpracował z nimi.
Procesy państwowotwórcze w każdym z krajów podejmowane były na tle konfliktów klasowych i nierówności społecznych. Układ klas : vicekról , gauchupines (przyjezdna szlachta pełniąca najwyższe funkcje, rzadko pozostająca na długo, wywożąca tylko miejscowe dochody) kreole ( potomkowie białych, będący albo burżuazją miejską, albo szlachtą na prowincji), metysi (rzemieślnicy, rzadziej mogli liczyć na drobne urzędy), Indianie (wolni osobiście lecz bez pozostałych praw przysługujących obywatelom) mulaci i murzyni ( w I poł. XIX w. jeszcze w większości niewolnicy)
Brazylia - w powstaniu dowodzą liberalni kreole miejscy, konkurując z konserw. z prowincji.
1788 spisek górników, 1798 spisek krawców, 1807 Napoleon zajmuje Portugalię, ks. regent Jan ucieka z pomocą Anglii do Brazylii, reformy, 1815 16 XII powołuje królestwo braz. połączone unią z port. Mimo śmierci królowej w 1816 Jan pozostaje w Brazylii, 1817 rewolucja, stłumiona, 1821 konstytucja, Jan wraca do port., syn Pedro zostaje regentem, odmawia powrotu do port., powstanie ludności przeciwko Portugalczykom, z postulatem niepodległości i koronacji Pedra (12 X 1822 Pedro zostaje ogłoszony cesarzem), 1824 USA, 1825 Portugalia uznają Brazylię.
Argentyna (La Plata)
1806, 1807 Anglicy dwukrotnie zajmują Buenos Aires, z powodu okupacji Hiszpanii przez Napoleona, są jednak wypierani przez powstańców z Santiago de Linierse na czele, który mimo że został odwołany za nieposłuszeństwo wobec Napoleona zapewnia suwerenność La Placie, rządzą junty wojskowe i urzędnicze, 9 VII 1816 ogłoszenie niepodległości, ciągłe walki o władzę, reformy itp. do 1830'. 1823 USA, 1828 Hiszpania uznają.
Paragwaj
Dążenie do separacji od La Platy, decentralizacyjne bunty 1811, zwycięstwo Jose Gaspara de Francia ogłoszenie niepodległości 12 X 1813, dyktatura do 1840.
Wenezuela
1795 bunt murzyńskiego niewolnika Chirino, 1797 Kreoli, 1799 następna
1806 dwukrotnie wyprawy Mirandy nieudane, 1810 powstaje niezależna Najwyższa Rada dla zachowania praw Ferdynanda VII z Bolivarem na czele, 7 VII 1811 Kongres uchwala niepodległość, XII konstytucję, interwencja wojsk z Kuby, Peru i miejscowych klęska Bolivaresa i Mirandy, 1813 powrót Bolivaresa, ogłasza się dyktatorem, powstanie chłopskie (Ilaneros) pod wodzą Bovesa który początkowo pokonuje Bolivara, XII 1816 kolejna wyprawa Bolivara, sojusz z Ilaneros, 1819 ofensywa na Nową Grenadę, zwycięstwa Bol, 1826 Wenezuela ogłasza niepodległość, 1829 ostatecznie zrywa z Kolumbią, 1830 Bolivar oddaje władzę.
(…)
… państwa Zjednoczone Prowincje Nowej Grenady reprezentuje Bolivar zdobywając Bogotę i rep. Cun… , 1815 interwencja (rekonkwista) rojalistów gen. Morillo, wyparcie powstańców.
1819 nowa wyprawa Bolivara, zwycięska, zakończona w 1821. powstaje Wielka Kolumbia z Panamą i Wenezuelą.
Meksyk
1794, 1799, 1801 pierwsze powstania
1808 powstają dwie junty - konserwatywna gauchupines audiencia i liberalna…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)