To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Podstawowe tezy teorii I. Kanta.
Teoria poznania (in. epistemologia) to dział filozofii zajmujący się badaniem skąd pochodzi, na ile jest wiarygodna i jakie są granice naszej wiedzy. Nie odpowiada na pytanie czym jest byt, ale jak go poznajemy. I Czas i przestrzeń
Wg Kanta podstawowymi warunkami poznania są czas i przestrzeń. Mówimy o przedmiotach i zjawiskach, że są bliżej lub dalej, wcześniej lub później, gdyż wszystko widzimy w trzech wymiarach (przestrzeń) i w czasowym następstwie (czas).
Przestrzeń jest warunkiem doświadczania zdarzeń. Bo jeśli wyobrazimy sobie, że nie ma przestrzeni, wtedy nie moglibyśmy mówi o zdarzeniach (rzeczach, zjawiskach), które byłyby poza nami (czyli w przestrzeni). Podobnie czas jest warunkiem doświadczania zdarzeń, bo jeśli pomyślimy, że nie ma czasu nie możemy mówić o ich kolejności.
Czas i przestrzeń są subiektywne, ale powszechne i konieczne. Subiektywność ma dwa znaczenia. Albo coś jest subiektywne indywidualnie (punkt widzenia konkretnej osoby) albo subiektywne zbiorowo (punkt widzenia jakiejś grupy). Kant ma na myśli drugi przypadek - czas i przestrzeń są subiektywne, bo subiektywność dotyczy całego gatunku ludzkiego. Są powszechne i konieczne, bo są właściwe każdemu z nas.
Jest możliwa wiedza niezależna od doświadczenia, czyli dotycząca tego co jest w nas. Wg Kanta nasza wiedza jest zbiorem zdań, z których jedne są oparte na doświadczeniu, a inne nie. Dowodem są zdania matematyczne, które nie opierają się na doświadczeniu. Nie musimy przyglądać się światu, aby dokonywać obliczeń matematycznych (tzn. twierdzenia matematyczne możemy tworzyć siedząc w ciemnej piwnicy).
Powstaje pytanie - jak to możliwe, że tworzymy wiedzę niezależnie od doświadczenia, która jednak w doświadczeniu okazuje się pomocna? (Dokonując obliczeń matematycznych nie korzystamy z doświadczeń, a mimo to później dzięki tym wyliczeniom budujemy mosty, domy, przenosimy ciężary.)
Po pierwsze - aby wytłumaczyć, jak to jest możliwe trzeba przyjąć dwa twierdzenia, że matematyka daje nam wiedzę o świecie oraz że jest to wiedza pewna. Jest to wiedza o świecie, gdyż mówi nam o tym, co stanowi podłoże świata. Jest to wiedza pewna, bo to podłoże jest niezmienne. Po drugie - jest to możliwe, bo czas i przestrzeń są warunkami doświadczania (patrz wyżej).
Dalsze warunki poznania.
Zdaniem Kanta, wszyscy dotychczasowi filozofowie rozdzielali sprawy, które są nierozerwalnie połączone. Hume uważał, że tak naprawdę mamy do czynienia z masą rozmaitych wrażeń, z których nasz umysł lepi rozmaite rzeczy. Kant mów zaś: nie ma takiego momentu, w którym moglibyśmy dostrzec rozproszkowane wrażenia. W chwili, gdy do nas przychodzą, już są zorganizowane w gotowe związki. Kto widział samą zieleń? Widzę zielone drzewo, zielone boisko (nie w Polsce), zieloną gruszkę. Poznanie polega właśnie na spostrzeganiu rzeczy, a nie oderwanych od siebie wrażeń.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)