Wykład - podstawowe cechy filozofii przyrody w myśli antycznej

Wskaż na podstawowe cechy filozofii przyrody w myśli antycznej. Wyjaśnij znaczenie pojęcia transcendentalizm.

Przedstawiciele jońskiej filozofii przyrody:

1. Tales z Miletu - U podstaw natury jest WODA, z wody wszystko powstaje, materia (gr. matka) ma naturalny związek z życiem.
   
2. Anaksymander - Poszukuje stałego pierwiastka, który leży u podstaw bytu, podstawą bytu jest BEZKRES, byt wyłania się z bezkresu; chaos strukturą niezorganizowaną, kosmos to przeciwieństwo chaosu; na początku był chaos, podlegał przekształcaniu się, to co jest, jest efektem daleko idących transformacji; ruch jest wieczny, transformacje czasowe.
   Apeironizm - proces transformacji, wyłania się poprzez ścieranie się przeciwieństw, źródłem tych przeciwieństw jest RUCH = siła napędowa, która porusza proces wyłaniania się, jest źródłem przeciwieństw, ruch to różnica między czasem a wiecznością, czas jest wieczny.
   
3. Anaksymenes z Miletu - Świat jest bezkresny, rozciągłość, przestrzenność jest bez końca, wszechświat jest nieskończony, ruch jest wieczny, zasadą jest POWIETRZE, charakteryzuje się skalą zmienności, ruchem, ma zdolność przechodzenia w różne stany, istnieją różne stany skupienia materii, istnieje jedność w przyrodzie, często uważa się go za twórcę meteorologii.
   
4. Heraklit z Efezu - Za arche uznał OGIEŃ, opowiadał się za dynamiką przeobrażeń w przyrodzie, zmienność, „wszystko płynie", „nie można dwa razy wejść do tej samej wody", ogień ze swej natury jest zmienny.
   

Przedstawiciele egejskiej filozofii przyrody:

1. Ksenofanes - Arche to jedność, myślenie oscyluje wokół przyrody, ziemia jest tą jednością, poszukuje wszechjedności - ogólnej zasady jedności, tą zasadą jest Bóg - jeden, niezmienny, nienaruszalny, stały. Przyroda jest zmienna, ale zasada niezmienna.
2. Parmenides - Podstawą bytu jest jego stałość, tożsamość egzystencjalno-bytowa - tego poszukuje. „Co jest, to jest", byt jest wieczny, nie ma tego co było przedtem, ani potem, trwanie jest przeciwieństwem czasowości, byt jest niepodzielny; to co najprostsze - najdoskonalsze.
   Teoria poznania: podstawą jest rozum, zasadność poznania zmysłowego: zmysły łudzą, rozum nas nie oszukuje. Relacja między myślą a bytem realnym: to co pomyślane nie jest realnością; ogląd myśli: poprzez umysł możemy oglądać swoje myśli; intuicja - na gruncie filozofii oznacza bezpośredniość poznania.
3. Empedokles z Agrogentu - Rozłączność Rozłączność świecie żywiołów, poszukuje tego co jest stałe, z jednej strony filozof przyrody, z drugiej poszukuje niezmiennej zasady. Dwa typy siły: 1. destrukcyjna - niezgody i 2. ta, która łączy - miłość.
4. Anaksagoras z Jonii - Zmienność nosi charakter ilościowy, to co zmienne da się policzyć, niezmienność nosi charakter jakościowy; w naturze istnieje niezliczona jakość składników, którą nazywa zarodnikami, zmiany ilościowe międz zarodnikami prowadzą do powstania jakości; „wszystko jest złożone”, żywioły też, nie ma kresu, wszystko można podzielić, nie ma granic podzielności, w każdej najmniejszej cząstce jest kosmos. Infinityzm – zakłada nieskończoność podzielności.