OJCOWIE KAPADOCCY
IV wiek - okres po soborze nicejskim i ustalonym credo, walka z herezjami.
Ariusz - tylko o Bogu można mówić jako o niezrodzonym, Chrystus jest stworzony, jego doskonałość pochodzi z łaski bożej, a nie własnej natury.
Sobór ustala współistotność (homoousios) osób Ojca i Syna.
Sobór w Konstantynopolu (381) akceptuje orzeczenia soboru nicejskiego i ustalenia dotyczące 3 osoby boskiej.
Dyskusja z Eunomiuszem, arianinem: niezrodzoność nie jest istotą Boga, lecz przymiotem. Niepoznawalną istotą Boga jest konieczny byt, bycie („Jestem, który jestem”), poznawalne są boże dzieła (moce, energie), Jego istnienie jest oczywiste.
BAZYLI WIELKI
9 homilii do 6 dni stworzenia (heksaëmeron), zagadnienia przyrodnicze, O pożytkach filozofii pogańskiej.
Połączenie duszy i ciała jest przypadłościowe. Bóg na początku stworzył z nicości 4 elementy (żywioły) i światło. Odrzucenie preegzystencji materii (materia sama w sobie jest niczym).
3 poziomy stworzenia: rośliny, zwierzęta i ludzie.
GRZEGORZ Z NAZJANZU
Autor listów, wierszy i mów (w tym mowy teologiczne - teologia negatywna).
Ciało przeszkadza w poznaniu tego, co nadzmysłowe (istoty Boga), wymaga zmysłów, ale poznaje istnienie Boga (na podstawie stworzenia).
GRZEGORZ Z NYSSY 325 - 394
Dopełnienie heksaëmeronu Bazylego antropologią. O stworzeniu człowieka, pisma ascetyczne (O naśladowaniu Boga).
Platonizm - jakości są pojęciami, po ich usunięciu nie pozostaje żadne materialne podłoże. Jakości są niematerialne, więc rzeczy, złożone z jakości, również są niematerialne. Gatunki w umyśle bożym wyprzedzają jednostki. Każda osoba boska jest oddzielna, ale ich boskość (istota) jest jedna i ta sama.
Interpretacja księgi Rodzaju - Bóg stwarza pełną ludzką naturę (ideę, gatunek człowieka) ze wszystkim, co zostanie urzeczywistnione. Ludzka natura naśladuje i uczestniczy w bożym obrazie i przymiotach Boga. Zmienność natury obejmuje sobą zarówno upadek, jak i rozwój.
Bóg stwarza człowieka jako jedność duszy i ciała. Dusza kształtuje ciało, które jest zdolne przyjąć (ciało o zdolności mowy - Arystoteles).
Powrót do Boga - obraz boży jest wszczepiony w człowieku. Bóg odbija się w zwierciadle czystej duszy (podobieństwo) - aby oglądać Boga, należy oczyścić duszę. Ostatecznym momentem poznania jest wejście w miłości w ciemność i doznanie obecności Boga.
ŚW. AUGUSTYN 354 - 430
Urodzony w Tagaście, uczył się w Kartaginie, przeszedł przez okres manicheizmu i sceptycyzmu. Nawrócony po kontakcie z biskupem Mediolanu Ambrożym, ochrzczony 387, później biskup Hippony.
Chrześcijaństwo jako propozycja dla ludzi wykształconych.
(…)
… nie potrafi dostrzec słusznego dobra i piękna we wszystkim.
Zło etyczne odnosi się do istot świadomych, rozumnych, obdarzonych wolną wolą. Polega na niewłaściwym użyciu rzeczy i złym działaniu. Działanie dobre jest kierowaniem się do Dobra, najwyższego celu (Bonum frui), zło polega na uznaniu dobra (bonum uti) będącego tylko środkiem do Dobra za cel (niewłaściwy wybór).
Wolna wola - wolny wybór (liberum arbitrium), decyzja o kierowaniu swojego działania, leżąca w mocy każdej rozumnej istoty (jest gwarantowana przez sprawiedliwość Boga i zdolność do życia moralnego). Jako dar jest zawsze dobra, jest jednak przyczyną grzechu pierworodnego.
Wolność (libertas) - posiadanie dobrej wolnej woli, zdolności wyboru Dobra (dzięki łasce) przy odwróceniu od dóbr.
Pierwsi ludzie, stworzeni z nicości, posiadali dobro przygodne i możliwość popadnięcia w zło. Po grzechu pierworodnym nastąpiło skażenie ludzkiej natury i utrata możliwości niegrzeszenia. W tym stanie do wyboru dobra zamiast zła potrzebna jest łaska (iluminacja moralna).
Kategoria miłości - „kochaj i rób co chcesz”.
Państwo Boże (tych, co są nakierowani na Dobro) powstaje od początku świata.
Grzech pychy był przyczyną upadku w raju („będziecie jako bogowie…
…, otrzymując istnienie w akcie stworzenia z nicości. Stworzenie polega na zaistnieniu.
Bóg jest niezmienny, prosty i wieczny (żyje w wiecznej teraźniejszości).
Świat jest zmienny, złożony i czasowy (uczestniczy w niebycie jako stworzony z niczego).
Opis 6 dni stworzenia jest alegorią (stworzenie nastąpiło jednym aktem wraz ze stworzeniem czasu). In principio - czas i przestrzeń.
Bóg stwarza Słowem („I rzekł…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)