Normy względnie i bezwzględnie wiążące w prawie międzynarodowym; Znaczenie norm iuris cogentis w prawie traktatów
Ius dispositivum (norma dyspozytywna) - norma prawna względnie obowiązująca (względnie wiążąca), która może być w konkretnym przypadku wyłączona lub zmodyfikowana w zależności od woli stron stosunku prawnego. Obowiązuje strony wówczas, gdy nie uregulowały one danej kwestii w odmienny sposób.
W PM normy ius disposutivum miały dominującą role niezależnie od charakteru i zakresu obowiązywania. Wynikało to z tego iż państwa posiadały duża swobodę traktatową. Jednak panowało przekonanie, że są pewne reguły, które nie mogą być naruszane.
Iuris cogentis (łac.) - normy bezwzględnie obowiązujące ich zastosowanie nie może być wolą stron wyłączone lub ograniczone w przeciwieństwie. Podmioty prawa nie mają żadnej możliwości wyboru sposobu zachowania się, muszą zachowywać się tak, jak przepisy te postanawiają.
To normy prawne obowiązujące w stosunkach międzynarodowych o znaczeniu tak istotnym dla społeczności międzynarodowej, że posiadają one moc bezwzględną i nie mogą być uchylone inną normą prawa międzynarodowego nie mającą charakteru ius cogens. Brak jest wyczerpującego katalogu takich norm. Ze swej istoty wszelkie normy typu ius cogens mają charakter zwyczaju międzynarodowego i wiążą wszystkie państwa i inne podmioty prawa międzynarodowego. Nie stoi to przeszkodzie temu, że mogą być potwierdzane w umowach międzynarodowych, np. Karcie Narodów Zjednoczonych. Do najczęściej podawanych przykładów norm iuris cogentis należą: zakaz użycia siły zbrojnej (z wyjątkiem przypadków dozwolonych przez Kartę Narodów Zjednoczonych), zakaz interwencji w sprawy wewnętrzne innych państw, zasada wolności morza otwartego, zakaz zabijania jeńców wojennych, zakaz ludobójstwa, zakaz handlu niewolnikami, kobietami i dziećmi, zakaz piractwa. Konwencja wiedeńska o prawie traktatów z 1969 uznaje ius cogens za normę, od której żadne odstępstwo nie jest dozwolone i która może być zmieniona jedynie przez późniejszą normę prawa międzynarodowego o tym samym charakterze. Konwencja stwierdza też, że nieważna jest umowa, która w chwili zawarcia była sprzeczna z ius cogens. Jeżeli zaś powstanie nowa norma ius cogens w trakcie obowiązywanie umowy następnie z nią sprzecznej, to taka umowa wygasa.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)