Niepaństwowi uczestnicy stosunków międzynarodowych
Kegel T. `Organizacje międzynarodowe we współczesnym świecie' w Łoś-Nowak T. s. 100-109
Geneza organizacji międzynarodowych
Geneza organizacji międzynarodowych sięga VIII wieku p.n.e. W starożytnych Chinach istniały formy stosunków międzynarodowych zbliżonych treścią do organizacji współczesnych. Podobne firmy istniały również w starożytnej Grecji. Jednak dopiero w drugiej połowie XIX wieku wystąpiły obiektywne warunki historyczne stwarzające realne możliwości trwałego zorganizowania stosunków między państwami. Główną przyczyną formowania się w nowym kształcie organizacji międzynarodowych było powstanie rynku światowego, jego zacieśnianie i wzajemne uzależnienie państw. Postęp techniczny, rozwój transportu i łączności sprzyjały rozwojowi tej formy współpracy między państwami. Powstały pierwsze stowarzyszenia państw w zakresie żeglugi na rzekach o międzynarodowym znaczeniu, jak Ren (1804), czy Dunaj (1856), oraz prototypy współczesnych organizacji w dziedzinie komunikacji telegraficznej, przewozów kolejowych i poczty. Szybki rozwój nauki, techniki, postęp gospodarczy i społeczny zintensyfikowały w XX w. kontakty międzynarodowe i stworzyły potrzebę współpracy państw w niemal wszystkich sferach życia społecznego. Nastąpił szybki rozwój organizacji międzynarodowych (na początku XX w. było 30 organizacji rządowych/300 organizacji pozarządowych; lata 80 około 300 org. rządowych/3000 org. pozarządowych; prognozy na 2000 r.: 1000 org. rządowych/9000 pozarządowych). Obecnie org. międzynarodowe są dogodnym forum współpracy i rywalizacji państw, ścierania się różnych koncepcji i interesów. Jednocześnie są instrumentem łagodzenia sprzeczności pomiędzy jej uczestnikami, stanowią użyteczny środek realizowania celów polityki zagranicznej. Są one nowoczesną i najbardziej rozwiniętą formą współpracy międzynarodowej.
Istota organizacji międzynarodowych
Ciężko jest zdefiniować istotę org. międzynarodowej ze względu na różną liczbę, rodzaj jej członków, zasięg działalności w znaczeniu terytorialnym oraz przedmiotowym. Nie regulują tego również normy prawa międzynarodowego. Celowe i istotne jest dokonanie rozróżnienia na organizacje rządowe i pozarządowe, którego główne kryterium jest prawnopolityczne. Rozróżnienie to jest konieczne, ponieważ typy tych organizacji mają odmienny charakter i znaczenie w stosunkach międzynarodowych. Organizacje rządowe tworzone są przez państwa na podstawie umowy wielostronnej. Reguluje ona strukturę organizacyjną, zakres działania organu, nabycie i utratę członkostwa, zagadnienia proceduralne, budżetowe, etc. Przyjęcie takiej umowy odbywa się najczęściej w wyniku konferencji międzynarodowej. Główną cechą org. rządowej jest trwałość stowarzyszenia państw wyrażona istnieniem organów stałych umożliwiających odbywanie periodycznych konferencji. Organizacja ta dąży do osiągnięcia celów określonych w statucie. Są one różne, zależne od stosunków między państwami. Niektóre organizacje międzyrządowe mają uprawnienia i obowiązki w płaszczyźnie prawnomiędzynarodowej, czyli posiadają ograniczoną podmiotowość prawnomiędzynarodową (prawo zawierania umów międzynarodowych z państwami, czy bierne prawo legacji). Wynikają one ze statutów poszczególnych organizacji bądź innych umów międzynarodowych. Najważniejszym prawem jest prawo zawierania umów międzynarodowych z państwami i org. międzynarodowymi. Mogą również występować w stosunku do państw z roszczeniami o odszkodowania za straty poniesione przez nie same oraz przez ich funkcjonariuszy. Org. międzynarodowe są również odpowiedzialne za szkody spowodowane ich działalnością.
(…)
… może być ich więcej. Pierwszym z organów jest organ plenarny, w którym reprezentowani są wszyscy członkowie (np. zgromadzenie ogólne ONZ). Organ ma różne nazwy, może się nazywać Zgromadzenie, Zgromadzenie Ogólne, Konferencja, Kongres, Rada, Walne Zgromadzenie, Rada Zarządzających. Zbiera się periodycznie na sesje zwyczajne, a do ich kompetencji należy w zasadzie całość polityki i działalność organizacji. Drugi z organów…
… są reprezentowane przez państwa na niższym szczeblu przedstawicieli. Odgrywają ważną rolę w całej działalności organizacji (np. rada bezpieczeństwa ONZ). Org. międzyparlamentarne powstały dopiero po II wojnie światowej i pierwszy taki organ został utworzony w Radzie Europy w 49 roku pod nazwą Zgromadzenie Doradcze. Obecnie istnieje kilka organów międzyparlamentarnych: Parlament Europejski Wspólnot Europejskich, Międzyparlamentarna Konsultatywna Rada Beneluksu, Zgromadzenie Plenarne Rady Nordyckiej, Zgromadzenie Unii Zachodnioeuropejskiej. W skład tych organów wchodzą przedstawiciele wybrani przez parlamenty krajowe bądź ludność państw członkowskich w wyborach powszechnych i bezpośrednich. Zadaniem tych organów jest analizowanie działalności organizacji, sporządzanie raportów dla organu głównego…
… członkowskich stosuje się systemy głosowania większościowego w zależności od wagi spraw i skutków prawnych uchwał. W ważniejszych sprawach merytorycznych i proceduralnych stosuje się zasadę większości kwalifikowanej, najczęściej w postaci wymogu 2/3 głosów bądź wszystkich członków, bądź 2/3 oddanych głosów(zgromadzenie ogólne ONZ). Spotyka się również wymóg większości bezwzględnej, czyli co najmniej 50%+1…
… terenami powierniczymi. Obecnie Rada Powiernicza w zasadzie przestała pełnić swoją funkcję.
Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości - składa się z 15 niezawisłych sędziów wybieranych przez Zgromadzenie Ogólne i Radę Bezpieczeństwa. Jego kompetencje obejmują spory wnoszone do niego przez państwa oraz sprawy niewyraźne w Karcie, obowiązujących traktatach i konwencjach. Wydany wyrok jest ostateczny i wiążący…
…. W 1947 r. uruchomiono Plan Pomocy Europie, zwany potocznie planem Marshalla. W 1948 r. kraje Europy Zachodniej utworzyły Organizację Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, która miała na celu odbudowę i rozwój gospodarczy. Początkowo organizacja ta zajmowała się podziałem pomocy amerykańskiej, a po zakończeniu planu Marshalla działała na rzecz liberalizacji handlu i rozwoju współpracy finansowej państw…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)