geografia religii, jedna z najmłodszych dyscyplin geograficznych wyodrębnionych w ramach szeroko pojętej geografii kultury, antropogeografii czy tzw. geografii humanistycznej (P. Deffontaines 1948). Religioznawcy traktują geografię religii zarówno jako dyscyplinę geograficzną badającą oddziaływanie religii na środowisko, jak i dyscyplinę religioznawczą, określającą wpływ czynników geograficznych na religię (A. Bronk 1996). Po raz pierwszy terminu geografia religii użył angielski pisarz, uczony i lekarz Th. Browne w dziele Religio Medici (1642). Rozwój badań geograficznych z tego zakresu przypadł na wiek XIX. Geografia zaczęła wówczas odchodzić od studiów ograniczonych do środowiska i rozpoczęła badania różnych aspektów działalności człowieka, związanych przede wszystkim z migracjami ludności (w tym także z przyczyn religijnych). Dużą rolę w procesie wykształcania się geografii religii jako samodzielnej dyscypliny geograficznej odegrali geografowie niemieccy F. Ratzel (Anthropogeographie 1882-91) i C. Ritter. Nasilenie studiów z zakresu geografii religii przypadło na koniec lat międzywojennych XX w. oraz po II wojnie światowej. Wielu geografów dostrzegało znaczenie zjawisk religijnych w przestrzeni geograficznej, próbując zdefiniować i określić ich rolę. W polskiej geografii tematykę tę poruszano m.in. w ramach tzw. geografii przejawów kultury duchowej (B. Zaborski, A. Wrzosek 1939). Głównym przedmiotem zainteresowania współczesnej geografii religii są następujące zagadnienia: środowisko geograficzne a religia; krajobraz sakralny (Sakrallandschaft, sacred landscape); przestrzeń sakralna (m.in. przekształcenia krajobrazu naturalnego i kulturowego w wyniku rozwoju funkcji rel.); rozwój przestrzenny religii; pielgrzymki a rozwój horyzontu geograficznego społeczeństw; migracje religijne (m.in. typy migracji, zasięg przestrzenny, kierunki, dynamika, struktura społ.); religia a typy osadnictwa (m.in. typologia jednostek osadniczych o funkcji religijnej, wpływ religii na rozwój sieci osadniczej, osiedla pielgrzymkowe, miejskie centra rel., rozwój przestrzenny i struktura przestrzenna ośrodków kultu, rozwój infrastruktury w ośrodkach kultu); wpływ religii na rozwój różnych dziedzin gospodarki (np. rolnictwa, przemysłu); religia a turystyka (m.in. „turystyka religijna”); religia a ochrona środowiska; regionalizacja zjawisk religijnych; kartografia religijna. Badając dzieje poszczególnych religii i wierzeń, można odnaleźć ślady czci oddawanej już przez ludy pierwotne krajobrazowi nieprzekształconemu. Powstanie charakterystycznych krajobrazów (np. pustynnych) w wielu mitologiach i wierzeniach przypisuje się działaniu nadnaturalnych istot. Ścisłe relacje między środowiskiem przyr. a wierzeniami obserwujemy w niektórych religiach do dziś (np. w Indiach mitologia silnie zaznacza się we współczesnym kulcie świętych rzek i świętych gór). W praktykach religijnych wyznawców hinduizmu ważne miejsce zajmował kult świętych miejsc (szczyty, skały, rzeki, akweny wodne, lasy itp.).
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)