Francis Bacon (1561-1626)
ogólne założenia filozofii Bacona
Jako głosiciel naukowego sposobu myślenia, domagał się Bacon trzech reform: reformy ludzkiej wiedzy, wzmożenia rozwoju nauk oraz radykalnych zmian warunków życia.
W toku swoich studiów w Trinity College doszedł Bacon do wniosku, że wiedza przekazywana na uniwersytetach jest jałowa i nie wpływa w żaden konstruktywny sposób na życie. Przeciwstawiał się więc scholastycznemu arystotelizmowi i postanowił przewertować historię myśli, by dociec przyczyn zaistniałego stanu rzeczy. Wskazywał jednocześnie na ogromną rolę wynalazków (druk, kompas, proch) we współczesnym mu świecie. Krytykował Platona, Arystotelesa i scholastyków za to, że skupili się na problemach czysto spekulatywnych, zapominając o rozważaniu praw natury. Jego zdaniem reforma nauki musiała opierać się na prawidłowym związku między poznaniem empirycznym a rozumowym.
Naczelną rolę w nauce miał pełnić według Bacona postęp, który opierał się na kooperacji jednostek („Nowa Atlantyda”). Był to program optymistyczny, głoszący przekonanie o ciągłych zmianach na lepsze zachodzących w cywilizacji.
Głównym czynnikiem determinującym postawę filozoficzną Bacona jest utylitaryzm. Wiedza i poznanie są bezwartościowe, jeśli nie prowadzą do pożytecznego działania. Nie należy jednak uważać filozofa za skrajnego utylitarystę, zapominającego o teoretycznych celach nauk: we wszelkiego rodzaju doświadczeniach należy najpierw dążyć do odkrycia przyczyn oraz twierdzeń ogólnych i starać się o takie eksperymenty, które wnoszą światło, a nie takie, które wnoszą pożytek.
stosunek Bacona do nauk szczegółowych
Wielkości Bacona nie należy rozpatrywać w aspekcie jego znajomości nauk - był w tej dziedzinie zupełnym ignorantem, nie specjalizował się w żadnej spośród nauk szczegółowych. Był reformatorem nauki, nie uczonym; jego zainteresowania skupiały się na metodologii nauk.
założenia i cele metody Bacona
W epoce przełomowej, w jakiej żył Bacon, na miejscu naczelnym znalazły się nauki przyrodnicze i nowe metody badań, znajdujące w nich zastosowanie: eksperyment i obliczanie. Bacon głosił wspomniany już optymistyczny program: ludzkość może osiągnąć dobrobyt, gdy ujarzmi przyrodę i zmusi ją do pracy na swój pożytek. Aby to osiągnąć, człowiek musi nauczyć się struktury i mechanizmów przyrody oraz sposobów jej zmieniania, musi zgłębiać nową logikę indukcyjną.
Chcąc opanować przyrodę, musimy wykryć jej prawa. Zanim to uczynimy, powinniśmy spojrzeć na cały obszar nauk - zbadać ich błędy i możliwości, wskazać każdej odpowiednie miejsce, postawić przed nimi nowe problemy i nowe zadania. Do tego jednak potrzebna jest jakaś dyscyplina koordynująca i wyznaczająca cel innym naukom - tę rolę przypisuje Bacon filozofii. Jej zadanie będzie polegało na analizie metody naukowej, porządkowaniu celów i wyników nauk.
(…)
….
klasyfikacja nauk
Trzema władzami duszy rozumnej są: pamięć, wyobraźnia i rozum. Na pamięci opiera się historia, na wyobraźni - poezja, a na rozumie - filozofia.
Filozofia dzieli się na trzy działy - pierwszy dotyczy Boga, drugi dotyczy przyrody, trzeci dotyczy człowieka. Pierwszy z tych działów obejmuje tylko teologię naturalną (a nieobjawioną).
Filozofia przyrody dzieli się na filozofię spekulatywną…
… korzysta z praw fizyki i metafizyki, wcielając je w czyn. Dzieli się na mechanikę i magię naturalną. Mechanika jest praktycznym zastosowaniem fizyki, natomiast magia naturalna jest metafizyką stosowaną.
Matematyka tworzy krańcowe uzupełnienie filozofii przyrody. W wersji czystej obejmuje arytmetykę i geometrię, a w wersji „mieszanej” - muzykę, astronomię, architekturę. Nauki te mają swoje własne zakresy dociekań, ale korzystają z matematyki, jako z nauki pomocniczej.
Trzecią główną część filozofii stanowi filozofia człowieka, która obejmuje filozofię ludzkości (antropologię) oraz filozofię cywilną (polityczną). Punktem wyjścia dla antropologii jest ciało ludzkie, dalej rozpada się ona na medycynę, gimnastykę, atletykę itp. W jej zakres wchodzi także nauka o duszy (psychologia), która prowadzi do logiki…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)