To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Francis Bacon - „Novum Organum” (księga I) Francis Bacon był jednym z głosicieli hasła: „ agere et intelligere ”, zwolennikiem praktycznego wykorzystania wiedzy teoretycznej. Twierdził, że nauka nie może się rozwijać, a winą za ten stan rzeczy obciążał człowieka. Tę szkodę wyrządzoną filozofii i nauce przez rodzaj ludzki pojmował następująco:
ludzie są zbyt pewni siebie, twierdzą, że przyroda jest przedmiotem dostatecznie już zbadanym;
logika, którą stosują we wszelkich badaniach, nie jest narzędziem odpowiedniego kalibru;
są małoduszni, nie mają wiary w siebie;
ślepo ufają autorytetom i przeszłym systemom filozoficznym;
niektórzy z nich reprezentują postawę sceptycką;
w błąd wprowadza ich język, którym się posługują;
przetrzymują filozofię w scholastycznej służbie teologii;
Zdaniem Bacona, umysł powinien bazować na doświadczeniu zmysłowym, a nie działać a priori , nawet z pomocą dialektyki. W związku z tym, że jest on zanieczyszczony znanymi teoriami i osaczony przez idole, należy od nowa zbudować metodę naukową - indukcję.
Od sformułowanych na podstawie wrażeń zmysłowych twierdzeń szczegółowych do twierdzeń ogólnych wiodą, zdaniem Bacona, dwie drogi. Pierwsza z nich jest pracą czystego umysłu, dialektyką („antycypacja umysłu”), druga opiera się na naturze, faktach („interpretacja przyrody” - postrzeganie zmysłami i spostrzeganie umysłem wzmocnionym odpowiednimi narzędziami). Na gruncie tej pierwszej niemożliwy jest większy postęp w nauce.
Bacon odróżnia od siebie idee umysłu boskiego (znaki) oraz idole umysłu ludzkiego (urojenia). Wylicza cztery rodzaje idoli: idol plemienia ( idola tribus ), jaskini ( idola specus ), rynku ( idola fori ), teatru ( idola theatri ).
Rozum ludzki jest zwierciadłem zniekształcającym przedmioty, zanieczyszcza je swoimi właściwościami. Wynika to z faktu, że ma on tendencje do uogólniania, dopowiadania, szybkiego abstrahowania „kauzalizowania” i lekceważenia przeciwnych przesłanek. Podlega woli i uczuciom - człowiek łatwiej wierzy w to, co wolałby, by było prawdziwe. Nota bene , omylne są przecież i zmysły. Na tym polega idol plemienia.
Idol jaskini jest idolem jednostki, wypływającym z zaplecza społeczno-kulturowego, które nas kształtuje. Każdy żyje we własnej jaskini, której zresztą nigdy nie może opuścić.
Idole rynku to idole języka, komunikacji między ludźmi. Najczęstszymi błędami w tej materii jest błędne nazywanie przedmiotów istniejących lub w ogóle nazywanie tych nieistniejących. Bacon tłumaczy, że świat jest uzależniony od niedoskonałego języka. To, co możemy zrobić, by walczyć z idolami rynku, to klarować pojęcia i unikać bezowocnych sporów o słowa.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)