w kulturze, Katarzyna Mała, Grigorij Orłow, zamach na Piotra III, Beliraziusz, filozofia rozumu, ideologia oświeceniowa, opublikowanie Dobrotolubja, ???????????, odrodzenie prawosławia w XIX wieku, kryzys monastycyzmu, Biskup Gabriel, Piotr Pietrowicz Szapłosznikow, Szlachta czasów Katarzyny, upadek moralny, Korpus Szlachecki, Wolter, odwrót od francuszczyzny, Aleksander Sumarokow, Niedorost, ?????????, Fonwizin, chaotyczny charakter kształcenia, Nikita Panin, Radiszczew, Nowikow, Sylwetka Grigorija Hryhoryja, rosyjski Sokrates, Akademia Kijowska, mistycyzm, Walka Archanioła Michała z Szatanem, konflikt materii i ducha, filozofia spekulatywna, religia synkretyczna, sofia jako dusza świata, maksymalizm, krytyka stanu szlacheckiego, gatunek podróży sentymentalnej, Podróż z Petersburga do Moskwy, cenzura, Hercen, reforma chłopska, samobójstwo, idee oświecenia.
Druga połowa wieku XVIII w. w kulturze.
Istotną rolę w przewrocie pałacowym, w wyniku którego Katarzyna II objęła władzę w Rosji, odegrali przede wszystkim tzw. Katarzyna Mała oraz Grigorij Orłow (bezpośrednio zaangażowany w zamach na Piotra III). Rosja pełniła funkcję testową dla ideologii oświeceniowej. Jednym z pierwszych przedsięwzięć Katarzyny II był przekład “Beliraziusza”. Powieść ta opowiada o sposobie rządzenia opartym na filozofii rozumu. Ciekawe były okoliczności powstania tego tłumaczenia - Katarzyna wypłynęła Wołgą z całym sowim dworem i w czasie tej podróży Sergiusz Kozmin dokonywał przekładu. Później tekst ten, który zadedykowano metropolicie Gabrielowi. Katarzyna II już wcześniej miała okazję się z nim spotkać, gościła nawet w jego apartamentach, kiedy był biskupem pskowskim. To z jej inicjatywy został przeniesiony do Petersburga. Był postacią bardzo cenioną przez Katarzynę, która uważała go za człowieka bardzo światłego. Dzięki tej przyjaźni biskup Gabriel miał możliwość wprowadzenia przeforsowania kilku rzeczy korzystnych dla kościoła, spośród których niewątpliwie najważniejszym i najbardziej bezprecedensowym wydarzeniem było opublikowanie “Dobrotolubja” [Добротолубе]. Księga ta stała się później podstawą odrodzenia prawosławia w XIX wieku. W czasach Katarzyny II monastycyzm przeżywał kryzys i bardzo trudno było uzyskać zgodę na publikację prawosławnej literatury religijnej. Biskup Gabriel (właściwie Piotr Pietrowicz Szapłosznikow) z jednej strony był człowiekiem oświecenia, z drugiej doceniał wartość życia monastycznego, łączył więc w sobie idee oświeceniowe i duchowe. Dotychczas symbolem Rosji był monaster, teraz został zastąpiony symbolem miasta szlacheckiego. Szlachta czasów Katarzyny jest pełna wewnętrznych sprzeczności. Z jednaj strony jest warstwą uprzywilejowaną przez monarchinię, z drugiej zaczyna się w niej rodzić świadomość opozycyjna. Warstwa ta ulega też wówczas demoralizacji, szerzy się upadek moralny, związany z edukacją w Korpusie Szlacheckim, gdzie propagowano moralność oświeceniową. Te zmiany zaowocowały wkrótce wprowadzeniem samokrytyki wśród szlachty, która zaczęła poszukiwać innych źródeł niż dzieła filozofów takich jak Wolter, nastąpił odwrót od francuszczyzny. W teatrze zaczęto wystawiać sztuki o charakterze moralno - dydaktycznym, głoszące idee zerwania z namiętnościami. (przyczyn9ił się do tego Aleksander Sumarokow, bejcy wówczas dyrektorem teatru). Temat ten podejmowali inni artyści rosyjscy, m.in. Fonwizin. On z kolei nawiązywał do twórczości niemieckiego satyryka - Kolberga. Fonwizin jest autorem “Niedorost' [Недорость], w tłumaczeniu n
(…)
… nawołuje do przeciwstawiania się władzy. Jednak celem autora nie było wzburzanie społeczeństwa, a jedynie ostrzeżenie władcy przed takim rozwojem wypadków. Katarzyna została uosobiona w postaci fikcyjnej władczyni - zaślepionej, mającej łuski na oczach. Radiszczew uważa, że działania Katarzyny nie są celowe, ale wynikają z nieświadomości, mają charakter błędów. Utwór wywołał jednak taki skandal, że caryca…
… konstytucji przy Aleksandrze I, ale z powodów nie całkiem jasnych, być może miało to związek z lękiem przed kolejnymi represjami Radiszczew popełnił samobójstwo. Traktowany jest jako ideowy poprzednik dekabrystów - heroiczny Europejczyk, Prometeusz walczący o prawa dla poddanych w imię idei oświeceniowych - równości, sprawiedliwości, lepszej przyszłości dla Rosji. …
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)