AWERROIZM ŁACIŃSKI (arystotelizm heterodoksyjny)
Przywrócenie prawdziwej nauki Arystotelesa przez Awerroesa (wbrew Awicennie).
Rozwój awerroizmu na uniwersytecie paryskim (XIII w.), w Erfurcie (XIV w.).
SIGER Z BRABANCJI ok. 1235 - 1281/84
Uczeń Alberta, nauczyciel sztuk w Paryżu.
Rozdział racji rozumowych i teologicznych - odrębność i sprzeczność zagadnień nie jest wykluczona. Filozofia ma prawo głosić tezy sprzeczne z wiarą, a wiara nie ma prawa ingerować w dane filozofii (teoria podwójnej prawdy). Arystoteles jest nieomylnym autorytetem przyrodniczym i filozoficznym, ale nie teologicznym.
Jedność intelektu - w człowieku są 2 dusze:
- wegetatywno-zmysłowa (psyche), forma materialna, cielesna, naturalna, zniszczalna, konstytuująca materię w ciało ludzkie,
- anima intellectiva (nous), jedna, ponadjednostkowa, wspólna dla całego gatunku ludzkiego substancja duchowa, wieczna, niezrodzona i niezniszczalna.
a) Zasadą jednostkowienia jest materia, więc umysł czynny (jako akt umysłu biernego) jest niematerialny i jeden. b) Umysł czynny ogarnia to, co ogólne i trwałe (pojęcia), więc sam musi być podobnej natury. Poznanie polega na funkcjonalnym (nie ontycznym) kontakcie w działaniu ze wspólnym umysłem. Jednostki dostarczają mu materiału (wyobrażeń zmysłowych). Brak nieśmiertelności osobowej.
BOECJUSZ Z DACJI zm. po 1283
Dobro najwyższe (szczęście) polega na poznawaniu prawdy i czynieniu dobra (po poznaniu) w świecie doczesnym.
Istnienie pochodzi z samej formy, nie ma różnicy między istotą i istnieniem (istnienie należy do istoty).
Atak teologów i filozofów (m. in. św. Tomasza - Contra averroistas) na tezy awerroistów - teorię podwójnej prawdy i jedność intelektu.
1270 - pierwsze potępienie 13 tez awerroistów (m. in. uznawania duszy jako formy ciała) przez arcybiskupa Paryża Stefana Tempier.
1277 - potępienie 217 tez filozoficznych przez biskupa Tempier, przypisywanych awerroistom (w tym niektórych tez św. Tomasza, np. o indywidualizującej materii) oraz ok. 30 tez przez arcybiskupa Canterbury Kilwardby'ego. Do XV wieku stanowiło kryterium ortodoksji i poprawności nauczania filozofii.
Skutki potępienia 1277:
osłabienie scholastyki - podejrzliwość do filozofii, spowodowana teorią dwóch prawd,
koniec bezpośredniej recepcji myśli greckiej (głównie Arystotelesa) i arabskiej - potępienie determinizmu na rzecz uznania wszechmocy Boga,
przewaga woluntaryzmu (Augustyn) nad intelektualizmem (Tomasz) w antropologii,
zmniejszenie autorytetu Arystotelesa, zwrot do (neo)platonizmu - zainteresowanie matematyką w badaniach przyrodniczych (Timajos - byty matematyczne jako pośredniki w stworzeniu świata przez Boga), podważenie fizyki jakościowej, podwaliny pod rewolucję naukową Galileusza.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)