WYKŁAD I: HISTORIA GOSPODARCZA, JAKO NAUKA. 1.Geneza i rozwój dyscypliny. 2.Historia gospodarcza a nauki ekonomiczne. 3.Zakres badań historii gosp.
4.Szkoły badawcze historii gosp.:
a) szkoła „Annales”
b)kilometria (New economic history)
5.Źródła do badań historyczno-gospodarczych.
Cechy wspólne: Cechy wspólne: -czynnik czasu -przedmiot badań(gospodarka)
-metoda badawcza -metody badawcze
(krytyka źródeł) Różnice podejścia badawczego do ekonomii i historii gosp. : Ekonomia: -stosowanie uogólnień wysokiego stopnia
-budowa i analiza modeli ekonomicznych (np. ek. matematyczna)
-stosowanie zasady ”Ceteris Paribus” (wpływ czynnika na dane zjawisko przy eliminacji wpływu innych czynników) Historia gospodarcza: -wchodzenie w szczegóły i faktografię procesu hist.
-konstruowanie na tej podstawie wniosków o zjawisku i prawidłach rozwoju
Obszary badawcze historii gosp. I społ.
Historia gosp. bada gospodarcze dokonania cywilizacji ludzkiej w ujęciu terytorialnym i chronologicznym. Główne kierunki badań: -dzieje poszczególnych działów gosp.:rolnictwa,rzemiosła,przemysłu,handlu wewnetrznego i zagranicznego,a także insytytucji gospodarczych:przedsiębiorstw produkcyjnych,zakładów ubezpieczeń,banków itp. Uwarunkowania genezy historii gosp: 1)Rewolucja przemysłowa w Anglii XVIIIw. -narodziny sys.gospodarki rynkowej(kapitalizacja) -zwiększenie roli mieszczaństwa i proletariatu” 2)Przemiany polityczne XVIII/XIXw.
-rewolucja francuska (1789-1799) i epoka napoleońska (1799)
Szkoła historyczna Annales Umowna nazwa środowiska historyków skupionych wokół francuskiego czasopisma „Annales d'historia e'conomiqane” założonego w 1929r. przez Marca Blocha i Lucjana Febvre'a od 1949r.
Metody badawcze zjawisk historycznych przez Annales: - ścisła współpraca wielu dyscyplin naukowych (historia gospodarcza,społeczna,ekonomia,socjologia,psychologia,geografia,historia sztuki,biologia,medycyna) w badaniach historycznych - badanie historii struktur a nie faktów tzw.historia totalna (np.geneza kapitalizmu) - badania na długiej fali długofalowych tendencji (np. zjawisk demfragicznych,zmian klimatycznych,stopy życiowej) a nie opis i przyczynkarstwo Przedstawiciele szkoły Annales: -Marc Bloch (1886-1944) -Fernand Braduel (1902-1985 Kultura materialna gospodarki i kapitalizmu XV-XVIIIw (3 tomy) KILOMETRIA (nowa historia gosp.) Nazwa wywodzi się od muz historii-kilo i terminu „ekonometria”, od metran=mierzyć.
NEH(New Economy History) -kierunek badań historii gospodarczej wykorzystujący:
(…)
…,która ujęta jest w hierarchię, oraz na systemie lennym
2)jako ustrój społeczno-gospodarczy polegający na istnieniu podzielonej własności ziemi(własność zwierzchnia i użytkowa) i poddaństwa chłopów, czego skutkiem były różnorodne obciążenia chłopów(renta feudalna)
CECHY GOSPODARKI SREDNIOWIECZNEJ:
1)System lenny-nadanie ziemi na służbę wojska= FEUDALIZM
2)Dominacja gospodarki rolniczej i wysoki stopień…
…(MANORIALNEGO, SENIORALNEGO)
1)Podzielona własność ziemi: zwierzchnia(Pana Feudalnego) i użytkowa(chłopa) 2)Osobiste uzależnienie użytkowników ziemi= poddaństwo (serfdom)
3)Ekonomiczna eksploatacja stanu chłopskiego przez feudałów =renta feudalna
WOŚCI FEUDALNE =MANOR SENIORA
-posiadłość pana(dwór, folwark)
-gospodarstwo chłopskie
-grunty wspólne(łąki, pastwiska, nieużytki)
WIELKA WŁASNOŚĆ ZIEMKSA:
-władców(domeny królewskie, królewszczyzny)
-feudałów świeckich(rycerstwo ,szlachta)
-feudałów duchownych(własność kościelna)
RENTA FEUDALNA-forma produktu dodatkowego w ustroju feudalnym wytworzona przez poddanych (chłopów) przywłaszczona przez panów z tytułu ich wyłącznego, zwierzchniego prawa władności do ziemi lub z racji zwierzchnienia sądowego czy osobistego.
Rodzaje renty feudalnej:
-naturalna-> oddawanie…
…, formalne prawo własności pana w stosunku do osoby chłopa, konsekwencją jest przywiązanie ziemi do chłopa, monopole dworskie
-Sądowe-> jurysdykcja patrymonialna-prawo pana do sądzenia poddanego ,immunitety ,uzurpacja
-gruntowe-> wynikało z pańskiej zwierzchnej własności ziemi i obejmowało wszystkich poddanych użytkujących pański grunt-> było ono źródłem renty feudalnej
W Polsce od XVIw. Wtórne poddaństwo…
…)1496,1518,1520)
POSTĘP W ROLNICWIE ŚREDNIOWIECZA:
1)Zastosowanie trójpolówki-> ciężki pług na kołach, koń jako siła pociągnicza
2)Kolonizacja i osadnictwo: cystersi ,lokacje miast i wsi
3)Rozpowszechnienie narzędzi żelaznych(kosa do trawy, sierp, brona)
4)Żyto jako zboże chlebowe
5)Wpływ Maurów(owoce cytrusowe, ryż, oliwki, trzcina cukrowa)
KONSEKWENCJE ROZWJU ROLNICTWA:
1)Wyższa wydajność pracy->wyższe plony
2…
… przez poddanego gotowego produktu do pracy(płody rolne i hodowlane, wyroby rzemieślniczego)
-odrobkowa-> pańszczyzna, odrobek na gospodarstwie pańskim (folwarku) lub przy dworze
-pieniężna-> czynsz, przekazywanie pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży produktów własnej pracy
PODDAŃSTWO W FEUDALIŹMIE: -prawna forma zależności chłopów, związana z użytkowaniem ziemi należącej do pana gruntowego
-osobiste-> niewola…
…,podatki,targi,kontrola cechów rzemieślniczych)
RZEMIOSŁO W OKRESIE ŚREDNIOWIECZA: 1)Organizacje cechowe-> cech organizacja zrzeszająca rzemieślników(ministrów i czeladników) jednej specjalności
Zasady organizacji= statuty cechowe
2)Funkcje cechów:
-produkcyjna(rozmiary i kontrola jakościowa ,zbyt towarów)
-szkoleniowe(uzeń- czeladnik -mistrz)rytm szkolenia
-sądownicze(ustalenie reguł życia cechu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)