ELEMENTY PRAWA CYWILNEGO Wstęp Prawo cywilne reguluje stosunki majątkowe i niektóre stosunki niemajątkowe między podmiotami o równorzędnym statusie prawnym. Jest ono odrębną gałęzią prawa, zaliczaną do tzw. prawa prywatnego co oznacza, że strony stosunków cywilnoprawnych (np. osoby fizyczne, osoby prawne) w granicach prawem dozwolonych same regulują wzajemne relacje. Jeżeli powstanie między nimi spór, którego sami nie mogą rozwiązać, mogą udać się do sądu po rozstrzygnięcie. Żadna ze stron nie może bowiem przymuszać drugiej do postępowania w określony sposób. Dlatego jeżeli dłużnik (np. kupujący) nie zapłaci za świadczenie to wierzycielowi (np. sprzedawcy) nie wolno stosować wobec niego środków przymusu (np. siły fizycznej), aby wyegzekwować zapłatę, lecz może on wytoczyć przeciwko dłużnikowi powództwo do sądu o zapłatę. Na prawo gospodarcze składają się normy należące do różnych gałęzi prawa, ale zdecydowanie najwięcej jest w nim norm prawa cywilnego. Im bardziej jest rozwinięta gospodarka wolnorynkowa, tym większą rolę odgrywa w niej prawo cywilne. Zatem rola prawa cywilnego w stosunkach gospodarczych jest niezwykle doniosła. Źródła prawa cywilnego są bardzo rozbudowane. Najważniejsze znaczenie ma jednak ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.)
I. Część ogólna A. Podmioty prawa cywilnego Podmiotami prawa cywilnego są osoby fizyczne (ludzie), osoby prawne (np. Skarb Państwa, przedsiębiorstwo państwowe, spółdzielnia, spółka akcyjna, spółka z o.o., fundacja, stowarzyszenie zarejestrowane, związek zawodowy itd) oraz niektóre jednostki organizacyjne, którym prawo przyznaje zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych, mimo że nie mają one osobowości prawnej (np. handlowe spółki osobowe).
Zdolność prawna oznacza możliwość bycia podmiotem praw (np. prawa własności) i obowiązków z zakresu prawa cywilnego. Zdolność do czynności prawnych oznacza zdolność do tego, by poprzez czynności prawne nabywać prawa i zaciągać zobowiązania. Taką zdolność mają np. wszystkie osoby prawne, natomiast osoby fizyczne mogą mieć pełną lub ograniczoną zdolność do czynności prawnych albo jej w ogóle nie posiadać.
Osoby fizyczne działają same lub przez przedstawicieli. Osoby prawne, ponieważ są jednostkami organizacyjnymi, działają przez swoje organy (oświadczenie organu jest oświadczeniem osoby prawnej) lub przez przedstawicieli. P rzedstawicielstwo to przedstawicielstwo ustawowe oraz pełnomocnictwo . Pełnomocnictwo może być ogólne lub szczególne, samodzielne lub łączne, bierne lub czynne. Pełnomocnik z reguły działa w imieniu mocodawcy. Jeżeli działa w imieniu własnym nie ujawniając, że działa na rachunek mocodawcy, na którego spadają skutki czynności, wówczas mówimy o tzw. zastępcy pośrednim.
(…)
… zawierania umów odnosi się również co do wyboru formy czynności prawnych (np. ustna). Jednakże ustawodawca (lub strony, jeżeli strony tak postanowią) wymaga zachowania określonej formy dla danej czynności prawnej. Wyróżnia się następujące formy szczególne dla składania oświadczeń woli:
Ze względu na szatę zewnętrzną czynności:
Forma pisemna
Aby spełnić minimum wymagane przez ustawodawcę dla tej formy należy…
… jest to działanie między podmiotami o równorzędnym stanowisku prawnym, mające na celu wywołanie skutków prawnych poprzez złożenie oświadczenia woli. Czynności prawne mogą być jednostronne i dwustronne (wielostronne), czyli umowy.
Jeżeli istnieje niezgodność aktu woli z oświadczeniem woli to niekiedy mówimy o wadzie oświadczenia woli. Natomiast sposób złożenia oświadczenia woli to forma czynności prawnej. Polskie prawo wyraża zasadę swobody formy czynności prawnej, od której są liczne wyjątki (np. niekiedy jest wymagana forma pisemna pod rygorem nieważności albo forma aktu notarialnego). Umowa to dwa zgodne i wzajemnie sobie odpowiadające co do treści oświadczenia woli dwóch stron mające na celu wywołanie skutków prawnych. Umowa może być zawarta w drodze przyjęcia oferty, w wyniku zakończenia przetargu…
… kodeksu są tylko przedmioty materialne.
Nieruchomości
Art. 46. § 1. Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.
Część składowa rzeczy
Art. 47. § 1. Część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych.
§ 2. Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.
§ 3. Przedmioty połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku nie stanowią jej części składowych.
Części składowe nieruchomości
Art. 48. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie…
…, bezpodstawne wzbogacenie, nienależne świadczenie oraz prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia.
W stosunku zobowiązaniowym może nastąpić zmiana wierzyciela (np. cesja) lub dłużnika (np. przejęcie długu).
Zobowiązanie wygasa (ulega umorzeniu) w następstwie wykonania, spełnienia w miejsce świadczenia, potrącenia, odnowienia, złożenia przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego. Natomiast bez zaspokojenia…
…,
3/ umowy o usługi
4/ inne umowy (np. służące zabezpieczeniu wierzytelności: poręczenie, gwarancja bankowa). IV. Prawo rodzinne
Ta gałąź prawa cywilnego jest uregulowana w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym (Dz. U. z 1964 r. nr 9, poz. 59, ze zm.) i dotyczy prawnych aspektów życia rodzinnego, w szczególności, reguluje stosunki prawne majątkowe i niemajątkowe zachodzące w ramach małżeństwa…
… solidarności zobowiązania
Art. 369. Zobowiązanie jest solidarne, jeżeli to wynika z ustawy lub z czynności prawnej.
Bezpodstawne wzbogacenie
Art. 405. Kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.
Czyny niedozwolone (delikty)
Art. 415. Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę…
… oraz pełnomocnictwo. Pełnomocnictwo może być ogólne lub szczególne, samodzielne lub łączne, bierne lub czynne. Pełnomocnik z reguły działa w imieniu mocodawcy. Jeżeli działa w imieniu własnym nie ujawniając, że działa na rachunek mocodawcy, na którego spadają skutki czynności, wówczas mówimy o tzw. zastępcy pośrednim. Szczególnym rodzajem pełnomocnictwa jest prokura, której może udzielić tylko przedsiębiorca…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)