Wykład V, 28.11.2011
Afganistan. Kraj niepodległy, z tradycjami, muzułmański. Do lat 60-tych monarchia absolutna, później, od 1964 roku konstytucyjna. Trudne warunki terenowe, dlatego też kraj nie został podbity przez imperia kolonialne. Dobre stosunki z sąsiadami, kraj wielonarodowościowy, główne role to Pusztuni. Jeden z pierwszych krajów, który uznał władzę bolszewików w 1917 roku. Politykę dobrych relacji z sąsiadami, głównie z silniejszymi, kontynuuje. Reformy po wprowadzeniu konstytucji. W czasie zimnej wojny utrzymywanie dobrych stosunków zarówno z ZSRR jak i z USA. Wysyłano oficerów na szkolenia do tych krajów. Reformy wymusza zmieniający się świat i wysyłanie swoich obywateli do innych krajów. W 1964 roku pierwsze wybory, w 1969 roku prawem wyborczym obejmuje się kobiety.
Reformy następują powoli, za panowania szacha Zahira. Jest zgoda na istnienie także partii, w tym partii komunistycznej - Ludowo-Demokratyczna Partia Afganistanu. W tej partii są dwa odłamy, jeden jest bliski Moskwy, chce współpracy z ZSRR. Druga grupa popiera Chiny i chce szybkich przemian. Rozłamy we wszystkich sferach, także w partiach, na tle narodowościowym.
Władza szacha ulega jednak erozji. Jedni chcą przyspieszenia reform, inni że już przebiegają za szybko. Poza tym Afganistan miał wiele problemów wewnętrznych, jak np. przyrost naturalny, susze. Powodowało to popularność różnych partii. W 1973 roku porozumieli się komuniści z prozachodnimi demokratami, co doprowadziło do obalenia szacha. Władzę przejął generał Muhammad Daud, krewny szacha. Zniesiono monarchię i parlament, a Daud rządzi autorytarnie, co nie podoba się komunistom. Zaczął też ściślej współpracować z Amerykanami, co nie podobało się Moskwie i naruszało równowagę w tym terenie. Kwiecień 1978 roku, komuniści dokonują zamachu stanu. Pucz komunistów i oficerów wykształconych w ZSRR. Ten zamach jest, w przeciwieństwie do poprzedniego, krwawy. Dokonano masakry 10 tysięcy zwolenników Dauda, jego samego i jego rodziny, co społeczeństwie klanowym jest niebezpieczne. Na czele kraju staje Taraki, podległy Moskwie. Republika Afganistanu zostaje przemianowana na Demokratyczną Republikę Afganistanu. Doradcy radzieccy tworzą armię afgańską. Rozpoczynają się reformy w tym obyczajowe i przeciwne islamowi, postępowe, ale ciężkie do zaakceptowania w tradycyjnym społeczeństwie islamskim. Przeciwnicy organizują się w kraju lub uciekają do sąsiedniego Pakistanu, na pogranicze do tamtejszych Pasztunów. Formują się oddziały partyzanckie, mudżahedini - obrońcy wiary. Powstaje Partia islamska i Stowarzyszenie islamskie. Społeczeństwo niechętnie przyjmują reformy wprowadzane radzieckimi metodami. Dzięki temu mudżahedini zyskują wielu zwolenników. Na czele grupy radykalnych komunistów, przeciwnych Moskwie, stał Amin. Taraki był umiarkowany, uważał, że poparcie Moskwy wystarczy. Amin umiał się dogadywać z innymi i zyskiwał większe poparcie. Grupa Tarakiego próbowała we wrześniu 1979 roku usunąć ludzi Amina. Partia jednak poparła Amina, a Taraki zginął. Moskwie się to nie spodobało, bo decyzje były bez jej zgody i udziału.
(…)
… szef sił specjalnych i policji, Nadżibul. Mudżahedini dostają wsparcie z zachodu, w tym uzbrojenie z USA. Wprowadzono embargo na technologie dla ZSRR, który został też potępiony na arenie międzynarodowej. Stopniowo Armia Radziecka zaczyna tracić przewagę i ma coraz większe kłopoty. Trudnością jest nowoczesny sprzęt z USA i trudny teren. Afganistan podpisał z ZSRR umowę legalizującą pobyt wojsk ZSRR…
…, ale przez spory nie są w stanie go opanować. Dopiero po przystąpieniu do mudżahedinów szacha Masuda komunistycznego generała, Uzbeka. Nadżibullach z rodziną i współpracownikami schronił się w misji ONZ. Doszło do wojny domowej, a tymczasowo władzę nad regionami objęli komendanci wojskowi.
Mahmed Omar gromadzi wokół siebie uczniów szkół koranicznych, przez tworzy ruch Talibów. Kończyli oni wojną domową…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)