WŁAŚCIWOŚCI CHOROBOTWÓRCZE BAKTERII O zdolności do wywołania choroby zakaźnej decydują: PATOGENNOŚĆ - zdolność zarazka do wywołania zakażenia i choroby. Cecha gatunkowa drobnoustrojów uwarunkowana też gatunkiem gospodarza. Np. wirus wścieklizny jest patogenny dla wielu gatunków, a pomoru świń - tylko dla świń. WIRULENCJA - zarówno właściwości inwazyjne jak i toksyczne drobnoustrojów. Zdolność do wytwarzania jadów, enzymów, szybkiego rozmnażania się i rozprzestrzeniania w tkankach. Nie jest cechą stałą, zależy od środowiska. Może ulec zmniejszeniu - atenuacja (drobnoustroje atenuowane w szczepionkach) lub zwiększeniu - uzjadliwienie. Miara zjadliwości jest DL 50 (dosis lethalis)- ilość zarazka powodująca w określonych warunkach śmierć 50% zakażonych zwierząt. Można też określić najmniejsza dawkę zakaźną DM (dosis minima infectiosis) lub ID 50 lub ID 100 (wywołuje chorobę u 100% zakażonych zwierząt). TOKSYCZNOŚĆ - ilość i moc toksyny wydzielanej przez dany drobnoustrój w odniesieniu do organizmu wyższego. Są egzo- i endotoksyny. Egzotoksyny są to jady, wydzielane gł. w cytoplazmie przez bakterie Gramm+ . Są to produkty metabolizmu bakterii, rozpuszczalne białka wydalane do środowiska. Mogą być wytwarzane w organizmie żywym, środkach spożywczych. Są to białka, które ulegają zniszczeniu pod wpływem T=60˚C, kwasów, enzymów pokarmowych. Dawka śmiertelna dla myszy oczyszczonej toksyny botulinowej wynosi 0,000000033 mg. Egzotoksyny unieczynnione przez formaldehyd tracą zjadliwość, ale nie właściwości antygenowe - anatoksyna. Endotoksyny to wewnątrzkomórkowe substancje toksyczne uwalniane podczas rozpadu komórki. Są to głównie ciepłostałe składniki ściany komórkowej, izolowane przeważnie z bakterii Gramm-. Wywołują zatrucia pokarmowe (biegunki, wymioty, zwyrodnienie narządów miąższowych), głębokie zaburzenia naczynioruchowe → wstrząs ze skurczem ogólnym naczyń, hiperglikemia, leukopenia, wysoka gorączka. EGZOTOKSYNY ENDOTOKSYNY - wydzielane są przez żywe komórki;
- uwalniane są z komórek po ich dezintegracji;
- wydzielina cytoplazmatyczna;
- składnik ściany komórkowej;
- wysoka toksyczność powoduje śmierć w dawkach mikrogramowych;
- niska toksyczność powoduje śmierć w dawkach miligramowych;
- ciepłochwiejne; unieczynniane przez ogrzanie w T=60˚C
- ciepłostałe; wytrzymują T=60˚C przez kilka godzin;
- można otrzymać anatoksynę;
- nie można otrzymać anatoksyny;
- proteiny;
- kompleksy lipopolisacharydowe;
- wysoka immunogenność;
- słaba immunogenność;
- bakterie Gramm+.
- bakterie Gramm-.
INWAZYJNOŚĆ - to zdolność drobnoustroju do wniknięcia i rozprzestrzeniania się w ustroju gospodarza. Uwarunkowana jest obecnością wielu substancji o charakterze enzymatycznym:
(…)
… lipopolisacharydowe;
- wysoka immunogenność;
- słaba immunogenność;
- bakterie Gramm+.
- bakterie Gramm-.
INWAZYJNOŚĆ - to zdolność drobnoustroju do wniknięcia i rozprzestrzeniania się w ustroju gospodarza. Uwarunkowana jest obecnością wielu substancji o charakterze enzymatycznym: hialuronidaza - enzym rozprzestrzeniania, upłynnia substancję kitową komórki i ułatwia przenikanie w głąb tkanek; gł. G+ paciorkowce i gronkowce;
lecytynaza - w obecności Ca2+ rozkłada lecytynę, ważny element ściany; hemoliza krwinek, uszkodzenie tkanek; gł. laseczki beztlenowe;
koagulaza - wytwarzana przez niektóre złośliwe gronkowce; koagulacja fibrynogenu plazmy krwi;
kolagenaza - rozkłada kolagen mięśni, ścięgien, kości;
fibrynolizyna - upłynnienie skoagulowanej plazmy i przemieszczenie drobnoustroju w ustroju;
hemolizyna - rozpuszczanie erytrocytów;
leukocydyna - rozpuszczanie leukocytów.
Otoczki utrudniają fagocytozę bakterii. Zakażenia bakteriami otoczkowymi są trudno leczone środkami standartowymi, np. zakażenie laseczką wąglika, paciorkowcem płuc.
Źródło zakażenia - środowisko w którym gromadzą się drobnoustroje chorobotwórcze. Gł. źródło to chory człowiek, zwierzę, wydzieliny, wydaliny, płyny ustrojowe i tkanki chorych. Ozdrowieńcy też mogą być źródłem zakażenia, bo ciągle mogą wydzielać zarazki. Podobnie nosiciele - osobnicy zdrowi i materiały biologiczne, w których bakterie mogą żyć. Drogi szerzenia się zarazków: kontakt bezpośredni i pośredni (powietrze, woda, gleba, produkty spożywcze, przedmioty, owady - wektory, przenosiciele). Bezpośrednie zetknięcie się osobnika zdrowego z chorym powoduje przejście na niego zarazków…
…. Jeżeli ulegną zanieczyszczeniu, stanowią źródło zakażenia. Zakażenia dzielimy zależnie od pochodzenia drobnoustroju:
egzogenne - zarazek wnika z zewnątrz do organizmu i osiedla się w jego tkankach;
endogenne (autoinfekcje) - gdy komensal lub symbiont staje się patogenny na skutek niefizjologicznego umiejscowienia (E.coli w drogach moczowych, S. aureus z błon śluzowych znajduje warunki do rozmnażania w płucach…
…, np. choroby weneryczne, przez pokrycie, podczas zabiegu chirurgicznego, zakażenie łożyskowe (płodowe; na skutek przejścia zarazka z matki do płodu, np. przy ospie, kile, wągliku, toksoplazmozie, gruźlicy - choroby wrodzone), zakażenie pochwowe - przez kontakt bezpośredni podczas porodu, gdy płód przechodzi przez zakażone drogi rodne. Pośrednie - są dodatkowe ogniska pośrednie: najbliższe otoczenie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)