To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
WŁADANIE RZECZAMI
WŁASNOŚĆ
Początkowo własność wykształciła się na rzeczach ruchomych. Według jednej z hipotez przedmiotem majątku była familia, a pater familias przysługiwało prawo zarządu. Według innych hipotez własność była podzielona funkcjonalnie, tzn. na jednej i tej samej rzeczy przysługiwały prawa kilku pater familias, np. jednemu przysługiwał grunt, drugiemu prawo przechodu.
Stosunki własnościowe charakteryzowały się relatywizmem, o czym świadczy twierdzenie rem meam esse aio, które wyrażało nie absolutne, ale jedynie lepsze prawo do rzeczy.
już w okresie ustawy XII tablic prawo własności było wykształcone i odróżniane od władztwa faktycznego - posiadania → możliwość nabycia własności poprzez zasiedzenie na skutek posiadania.
nie było technicznych terminów, jedynie opisowo określano własność. Od okresu przedklasycznego używano określenia - dominium / proprietas.
w okresie poklasycznym zatarła się różnica między własnością a posiadaniem, dopiero Justynian ją przywrócił.
jedyna ogólna wypowiedź na temat własności - plena in re potestas.
wg Gaiusa własność była pierwotnie prawem jednolitym - własnością kwirytalną, a dopiero z biegiem czasu podzieliła się na własność kwirytalną i bonitarną. Rodzaje własności rzymskiej:
Własność kwirytalna (dominium ex iure Quiritium)
przysługiwała tylko obywatelom rzymskim;
tylko obywatelom rzymskim przysługiwała ochrona według ius civile.
Własność bonitarna
powstała w okresie przedklasycznym
powstawała w wyniku nieformalnego wydania res mancipi
w świetle ius civile właścicielem był nadal zbywca, a nabywca miał rzecz w majątku (in bonis).
uzyskanie własności kwirytalnej na skutek zasiedzenia
ochrony udzielał pretor, udzielając skargi wzorowanej na skardze prawa cywilnego.
→ duplex dominium - podwójna własność trwała do końca okresu zasiedzenia.
Władztwo na gruntach prowincjonalnych (praedia provincialia)
należały do ludu lub cesarza, i nie mogły należeć do osób prywatnych
w praktyce przekazywane były w rękach osób prywatnych, które teoretycznie miały tylko posiadanie i użytkowanie
stopniowo uzyskiwali ochronę
władztwo dziedziczne, zbywalne, bezwzględne
292 r n.e. - zrównanie gruntów w Italii i prowincjonalnych po opodatkowaniu przez Dioklecjana.
Własność peregrynów
zgodna z zasadą personalności prawa
ich władztwo chronione przez pretora lub namiestnika, który udzielał skargi z fikcją w formułce „si civis Romanus esset
(…)
… obywatelstwa wszystkim mieszkańcom imperium przez Karakalę.
Uprawnienia właściciela i ich ograniczenia
Uprawnienia:
ius possidendi - możność posiadania
ius utendi - możność używania aż do zużycia ius abutendi
ius fruendi - możność pobierania pożytków
ius disponendi - możność rozporządzania rzeczą
Ograniczenia:
w sferze obyczajowej, np. zaniedbywanie roli
w sferze tzw. prawa sąsiedzkiego (zakaz zmieniania…
… od właściciela, złodziej itp.
detencja (detentio) - posiadanie naturalne (possesio naturalis) - gdy osoba władała rzeczą w cudzym imieniu, np. depozytariusz, komodatariusz, zastawnik, najmobiorca, usufructuariusz, usuariusz, emfiteuta i superficiariusz, prekarzysta
possessio civilis - posiadanie na drodze do zasiedzenia (ad usucapionem)
Ochrona interdyktalna przysługiwała posiadaczowi oraz niektórym detentorom…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)