Wieś jako temat dyskusji socjologicznej

Zapisana w formacie doc.

Notatka jet to rozprawka socjologiczna na temat wsi: Wieś jako temat dyskusji socjologicznej. Notatka porusza zagadnienia takie jak: relacje rodzice - dzieci, ksiądz, parafia, kościół, jednostka a rodzina, ciągłość kulturowa a perspektywy zmian.

Wieś jako temat dyskusji socjologicznej
Poszukiwanie specyficznych cech rodziny wiejskiej należy poprzedzić refleksją nad osobliwościami rodziny chłopskiej. Ona to bowiem stanowiła, a także dziś jeszcze stanowi, główny element strukturalny wsi. W rodzinach rodziców kształtował się wzorzec życia przejmowany przez wszystkich mieszkańców wsi - w znacznym zakresie także przez rodziny bezrolnych, rzemieślników wiejskich czy kupców. Z kolei sama wieś, to twór szczególny - osiedle będące zarazem miejscem rolniczego wytwarzania, zorga­nizowanego na zasadzie współpracy rodzinnej i ujętego w system szerszych zależności krewniacko - sąsiedzkich.
Cechy gospodarstwa chłopskiego jako jednostki produkcyjnej przejawiają się w 2 sferach uwarunkowań. Pierwsza z nich obejmuje nie tylko gospodarstwo chłopskie, ale w mniejszym lub większym stopniu - wszelkie postacie wytwarzania rolniczego, a więc także gospodarkę wielkoobszarową zarówno w jej tradycyjnej, jak i nowoczesnej formie. Drugi zespół uwarunkowań obejmuje już tylko gos­podarkę chłopską, a dotyczy szczególnego i dwustronnego związku łączącego rodzinę z jej warsztatem rolnym i jak wiadomo, zmienność wytwarzania rolniczego w cyklu rocznym.
Za cechy znamienne dla "tradycyjnej rodziny chłop­skiej" uważa się: jej ścisły związek z warsztatem rolnym, wyrażający się tożsamością przedsiębiorstwa rolnego z gospodarstwem domowym; jedność interesów rodziny z interesem gospodarstwa; ogniskowanie się wszystkich podstawowych funkcji rodziny wokół jej funkcji gospodarczych; nierozerwalność związku małżeńskiego, zawierane­go w wyniku grupowo-rodzinnej decyzji, a traktowanego jako instytucja sakralna, powołana do spłodzenia potom­stwa i wspólnego osiągania celów gospodarczych; patriar­chalizm w stosunkach wewnątrzrodzinnych, a także w ze­wnętrznych stosunkach rodziny; niesamodzielność poje­dynczej rodziny - jej zależność i współzależność w syste­mie krewniaczo - sąsiedzkim; uniformizm rytmu życia ro­dzinnego; rygoryzm wzorów kulturowych określających role i zadania poszczególnych członków rodziny Rodzice a dzieci
W tradycyjnej społeczności wiejskiej rodzina podstawowa - tj. para małżeńska daje bezimienne jeszcze potom­stwo - nie tworzyła samodzielnej jednostki społeczno- gospodarczej, lecz włączona była w szerszy system zależ­ności krewniaczych i sąsiedzkich. Wśród nich powiązania w linii międzypokoleniowej odgrywały rolę szczególną.
Klasyczna postać strukturalna patriarchalnej rodziny wielopokoleniowej, gdzie nie podzielone gospodarstwo rolne i domowe prowadzone jest wspólnie przez 3 lub więcej pokolenia a kierowane przez ojca-patriarchę aż do jego śmierci, była z końcem XIX wieku rzadkością. Jednakże nie oznacza to jeszcze pełnej samodzielności rodziny pod­stawowej. We wsiach kurpiowskich np. młodzi nie usa­modzielniali się z momentem zawarcia małżeństwa, lecz przez 10 do 15 lat, a bywało i do 20, pozostawali we wspólnocie gospodarczej z rodzicami męża. Nowo założona rodzina miała wprawdzie już swoje własne, zindywidua­lizowane mienie w postaci posagu żony, zapowiedź okreś­lonego rozmiaru ziemi, jaką w perspektywie dziedziczyć miał mąż, lecz wszystkie te dobra pozostawały częścią składową funkcjonującą w organizmie wielkorodzinnego gospoda

(…)

…. Turner „Struktura teorii socjologicznej” PWN, 1985
…
… wielorakie zasady solidar­ności, np. prawo pierwokupu ziemi - norma obyczajowo­-moralna nakazująca w razie sprzedaży ziem uwzględnić w pierwszym rzędzie interesy krewnych i to wedle, bliskości stopnia pokrewieństwa. Pokrewieństwo i powinowactwo odgrywało doniosłą rolę nie tylko w regularnej współpracy gospodarczej, ale także w zwyczajowym systemie zabezpieczeń. To krewni i powinowaccy…
… moralno-religijne, co zwiększało siłę ich oddziaływania - np. na­kazy dotyczące zachowania się ludzi w rodzinie, rodzin pomiędzy sobą, w zespole krewnych i powinowatych, w stosunku do "kumów" czy wreszcie - do osób dalszych a także obcych.
Kościół propagował pewne fundamentalne zasady życia, ukształtowane w toku długiego okresu pańszczyźnian­ej zależności: nakazywał pokorę, poddanie się "woli bożej…
... zobacz całą notatkę