1. WIELKOŚCI I JEDNOSTKI MIAR
1.1 WIELKOŚĆ (MIERZALNA)
Cecha zjawiska, ciała lub substancji, którą można wyróżnić jakościowo i
wyznaczyć ilościowo.
(measurable) quantity
grandeur (mesurable)
UWAGI
1. Termin "wielkość" może się odnosić do wielkości w znaczeniu ogólnym (por. przykład a) lub do
wielkości w znaczeniu szczególnym, to znaczy do wielkości określonej (por. przykład b).
PRZYKŁADY
a) wielkości w znaczeniu ogólnym: długość, czas, masa, temperatura, opór elektryczny, stężenie
molowe;
b) wielkości określone:
- długość danego pręta,
- opór elektryczny danej próbki drutu,
- stężenie ilości etanolu w danej próbce wina.
2. Wielkości, które można klasyfikować jedne względem drugich w porządku rosnącym (lub
malejącym), są nazywane wielkościami tego samego rodzaju.
3. Wielkości tego samego rodzaju można grupować w kategorie wielkości, na przykład: - praca,
ciepło, energia,
- grubość, obwód, długość fali.
4. Symbole wielkości podane są w normie ISO 31.
1.2 (-) UKŁAD WIELKOŚCI
Zbiór wielkości, w znaczeniu ogólnym, między którymi istnieją określone relacje.
system of quantities
systeme de grandeurs
1.3 (1.02) WIELKOŚĆ PODSTAWOWA
Jedna z wielkości, które - w pewnym układzie wielkości - są uznane umownie
jako funkcjonalnie niezależne od siebie.
base quantity
grandeur de base
PRZYKŁAD
Wielkości: długość, masa i czas są ogólnie przyjmowane jako wielkości podstawowe w dziedzinie
mechaniki.
UWAGA
Wielkości podstawowe, odpowiadające jednostkom podstawowym Międzynarodowego Układu
Jednostek Miar (SI), są podane w uwadze w 1.12.
1.4 (1.03) WIELKOŚĆ POCHODNA
Wielkość zdefiniowana, w pewnym układzie wielkości, jako funkcja wielkości
podstawowych tego układu.
derived quantity
grandeur derivee
PRZYKŁAD
W układzie o wielkościach podstawowych: długość, masa i czas, prędkość jest wielkością
pochodną określoną jako długość podzielona przez czas.
1.5 (1.04) WYMIAR WIELKOŚCI
Wyrażenie, które reprezentuje wielkość danego układu wielkości jako iloczyn
potęg czynników oznaczających wielkości podstawowe tego układu.
dimension of a quantity
dimension dune grandeur
PRZYKŁADY
a) w układzie, który ma jako wielkości podstawowe długość, masę i czas i których wymiary są
-2
oznaczone odpowiednio przez L, M i T, wymiarem siły jest LMT ;
-3
b) w tym samym układzie wielkości ML jest wymiarem stężenia masowego, jak również wymiarem
gęstości masy.
UWAGI
1. Czynnik, który reprezentuje Wielkość podstawową, nazywa się "wymiarem" tej wielkości
podstawowej.
2. W sprawie szczegółów dotyczących algebry wymiarów - porównaj normę ISO 31-0.
1.6 (1.05) WIELKOŚĆ BEZWYMIAROWA, WIELKOŚĆ O WYMIARZE
JEDEN
Wielkość, której wyrażenie wymiarowe ma wszystkie wykładniki potęg wielkości
podstawowych zredukowane do zera.
quantity of dimension one, dimensionless quantity
grandeur de dimension un, grandeur sans dimension
PRZYKŁADY
Względne wydłużenie liniowe, współczynnik tarcia, liczba Macha, współczynnik załamania, ułamek
molowy, ułamek masowy.
1.7 (1.06) JEDNOSTKA (MIARY)
Wielkość określona*),
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)