HISTORIA GOSPODARCZA, wielkie odkrycia geograficzne, (sem. I)
Wykład 3
Wielkie odkrycia geograficzne
II połowa XV i XVI w. - przełom w kontaktach z innymi kontynentami
Koniec XV w. - Portugalczykom i Hiszpanom, później Holendrom, Anglikom i Francuzom udaje się dokonać wielkich odkryć geograficznych.
Istota odkryć to nie tylko dotarcie do nowych kontynentów, ale ich kolonizacja i ich ekonomiczna eksploatacja.
Przesłanki odkryć - liczne i złożone:
postęp techniczny w żegludze morskiej
* budowa nowych statków - karawel
* zastosowanie żagli, busoli, kompasu, kwadrantu, astrolaby
* rozwija się kartografia - ludzie nauczyli się mierzyć głębokość morza i prędkość statku
nacisk ludnościowy
* ucieczka przed prześladowaniami religijnymi i politycznymi
* pragnienie zdobycia sławy
wiedza o kulistości Ziemi
* pobudza wyobraźnię
* wzbudza ciekawość do tego co nieznane
* błędne przekonanie o powierzchni ziemi
brak metali szlachetnych
kryzys w handlu lewantyńskim (handel ze wschodem)
* dominuje import, bilans jest ujemny
* trudności ze względu na droższe produkty i pośrednictwo turecko - arabskie, a Europa nie może z nich zrezygnować
kryzys gospodarki feudalnej w Portugalii - szlachta szuka nowych sposobów wyjścia z kryzysu
finansowanie wypraw przez władców hiszpańskich i portugalskich
1492r. - zakończenie wojny z Maurami, koniec rekonwisty hiszpańskiej (wyparcie Maurów)
silny motyw religijny - przekonanie Europejczyków o rozpowszechnianiu chrześcijaństwa na nowych terytoriach; poznanie religijnej misji było w podstawie decyzji prywatnych;
Henryk Żeglarz swoim dowódcom jako cel dawał szerzenie cywilizacji chrześcijańskiej
Demograficzne przeludnienie Europy
Wyprawy portugalskie
Henryk Żeglarz - syn króla Portugalii, państwa które miało pierwszeństwo w zdobywaniu ziem, żył w latach 1394-1460r. W swoim zamku zorganizował instytut naukowy i sprowadzał tam kartografów, geografów, żeglarzy i przygotowywał wyprawy, rozbudował flotę i od 1415r ? wysyłał swoje ekspedycje.
1420r-1460r - okres I-szej świetności wypraw portugalskich, zdobyto: Azory, Madero, Wyspy Kanaryjskie oraz dotarto do wysp Przylądku Zielonego Po 1460r, po śmierci H. Żeglarza nastąpiła przerwa i dopiero przez objęcie tronu przez jego wnuka Jana II powrócono do dalszych ekspedycji. W ciągu 10 lat dotarli do Afryki.
1488r. - Bartolomeo Diaz dotarł do południowej części Afryki
1498r. - Vasco da Gama dotarł do Kalkuty w Indiach
(…)
…, wyczerpujące i kosztowne, korzyści bardzo znaczące, zachęcające do podejmowania wypraw. Portugalczycy kierują się zyskami, kontynuują wyprawy i w ciągu 12 lat wypierają Arabów z Oceanu Indyjskiego i otwierają swoje placówki handlowe od Mozambiku do Wysp Korzennych.
1513r. - Portugalczycy docierają do Chin, a w połowie wieku nawiązują kontakty handlowe z Japonią
Wyprawy hiszpańskie
1484r. - Krzysztof Kolumb…
… - kolonizacja w imieniu króla, później bardziej prywatne wyprawy. Tereny zdobywane podporządkowywane są królowi, tworzone są wice-królestwa. Z biegiem czasu przechodzą one na własność poszczególnych kolonizatorów. Przekształcone są w majątki rolno - handlowe.
Hiszpanie zaludniają tereny i narzucają tam język, obyczaje, zwyczaje, instytucje państwowe i religię chrześcijańską. Wprowadzają: trzcinę cukrową, kawę…
…. Kawa z Afryki, kakao z Ameryki, herbata z Azji stały się popularnymi napojami. Ameryka dała ziemniaka, maniok, fasolę, paprykę, pomidora, arbuza, kukurydzę. Zaczęto handel zwierzętami, pojawiło się nowe ptactwo, tj. kaczki, gęsi, nowy surowiec włókienniczy - bawełna, coraz częściej sprowadzano porcelanę, jedwab, tapetę z Chin oraz kauczuk naturalny.
Nowa organizacja handlu średniowiecznego…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)