Przedawnienie roszczeń
Roszczenie jest to możliwość domagania się określonych przez normy prawa zachowania od innej osoby, np. roszczenie pożyczkobiorcy. Przedawnienie polega na tym, że ta osoba, która ma spełnić roszczenie może uchylić się od jej spełnienia.
Uzasadnienie prawne:
- po upływie terminu przedawnienia przyjmuje się, że wierzyciel rezygnuje z zamiaru dochodzenia roszczenia,
- dłużnik nie powinien być przez nieoznaczony czas w niepewności, co do tego czy wierzyciel będzie dochodził roszczenia,
- wraz z upływem czasu, co raz trudniej jest udowodnić istnienie roszczenia.
Terminy przedawnienia co do zasady termin przedawnienia wynosi 10 lat, wyjątek:
- termin 3 lata dotyczy roszczeń przedsiębiorców związanych z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą,
- termin 3 lata przy przedawnieniach o alimenty (świadczenia okresowe) i renty,
- termin przedawnienia rozpoczyna bieg od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Wymagalność roszczenia oznacza, że wierzyciel ma prawną możliwość żądania zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności. Terminy przedawnienia nie mogą być skracane bądź przedłużane przez czynność prawną. Strony nie mogą zmienić terminu przedawnienia.
Przerwa biegu przedawnienia po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie na nowo. Zerwanie biegu przedawnienia może nastąpić:
- przez każdą czynność sądową zmierzającą do zaspokojenia roszczenia,
- przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko, której toczy się postępowanie roszczeniowe.
Roszczenie, które jest stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu, bądź ugodą zawartą przed sądem, przedawnia się z upływem 10 lat (co do zasady). Jeśli nie ma wyroku bieg nie leci o nowa, a jeśli sprawa kończy się wyrokiem to czas leci od nowa (10 lat). Przedawnienie może być uwzględnione przez sąd, tylko na zarzut zgłoszony przez dłużnika. Sąd z urzędu nie może oddalić powództwa, jedynie z inicjatywy dłużnika.
Kodeks Cywilny nie wydał definicji dóbr osobistych.
W szczególności są to:
- zdrowie,
- wolność,
- cześć,
- godność,
- swoboda wyznania,
- tajemnica korespondencji,
- nietykalność mieszkania.
Dobra osobiste mają charakter nie majątkowy, nie mogą być przeniesione na inne osoby, w drodze czynności prawnej lub dziedziczenia. Gdy dojdzie do naruszenia dóbr osobistych przysługują następujące środki działania, tj:
- żądanie zaniechania działania naruszającego dobro osobiste,
- żądać można złożenia oświadczenia w odpowiedniej formie i treści o ile doszło już do naruszenia dobra,
- żądać można zapłaty zadość uczynienia,
- żądać można odszkodowania, jeżeli doszło do wyrządzenia szkody majątkowej przy naruszeniu dóbr osobistych.
Ochrona dóbr osobistych przysługuje jedynie w razie bezprawnego, czyli sprzecznego z prawem lub ZWS działania danej osoby.