To tylko jedna z 6 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
URZĘDY CENTRALNE Urzędy Koronne struktura jest taka sama
Urzędy Litewskie nawet terminologia
ministrowie urzędnicy, którzy weszli do Senatu
skład Senatu kształtował się stopniowo. Weszli urzędnicy:
marszałek wielki koronny
marszałek nadworny
kanclerz koronny
podkanclerz koronny
podskarbi koronny Kanclerz i Podkanclerzy: stoją na czele kancelarii królewskiej
z czasem stanowiska równorzędne
jeden ma większą pieczęć - podkanclerzy mniejszą
prawa wobec pieczęci są takie same
można przyrównać do ministra spraw zagranicznych
redagował listy królewskie do monarchów
odbierał listy z zagranicy przychodzące do króla
przyjmował wstępnie obcych posłów (organizacja czasu, audiencji u króla)
kanclerz koronny kierował na bieżąco stosunki RP z państwami Europy Zachodniej. Miał swojego odpowiednika na Litwie - Kanclerz Wielki Litewski, który zajmował się stosunkami z Cesarstwem Rosyjskim porównanie do ministra spraw wewnętrznych
przyjmował pisma od poddanych do króla
szły na ręce kanclerza pisma króla do poddanych
pilnowanie aby dyspozycje królewskie były zgodne z prawem
obowiązki sądowe (wynikały z faktu, że król był panem miast i zajmował się ich sądzeniem, z czasem te funkcję przejmuje Sąd Asesorski. Kanclerz przewodzi temu sądowi w imieniu króla
w XVI w 1 z kanclerzy ma być os świecką: parytet kanclerzy - 1 duch 1 świecki KANCELARIA KRÓLEWSKA kanclerz nadzoruje działanie kancelarii
pieczęć przywiązano do dokumentu, pieczęć była odlewana z wosku, laku, po śmierci króla niszczono pieczęć
nie było w kancelarii systemu akt przykładowych do dokładnej sprawy
działał system ksiąg [EGZAMIN!] : pisarz wpisuje dokumenty wychodzące z kancelarii (1 kanclerz - 1 księga system niedoskonały)
z czasem powstały bardziej wyspecjalizowane serie ksiąg, serie wpisów, układ wpisów jest chronologiczny
księgowy sposób prowadzenia kancelarii był również typowy dla spraw sądowych (notatki sądowe)
z czasem w sądach również następuje specjalizacja metryki koronne - księgi kancelaryjne / metryka litewska na Litwie PODSKARBII KORONNY I PODSKARBI NADWORNY zarząd skarbu
przyjmuje wpływy gotówkowe
dokonuje wypłat na wydatki bez rozróżniania czy to na potrzeby państwa czy dworu
nadzór nad mennicą
zajmował się skarbcem królewskim (tam znajdowały się insygnia królewskie i kosztowności oraz dary)
podskarbi ma pod piecza archiwum (agendy powstające pod zarządem podskarbiego)
(…)
… w Rawie Mazowieckiej - Skarb Rawski
w 1569 powstał osobny skarb na kwartę
w 1632 nastąpił już wyraźny rozdział na dwa skarby:
skarb nadworny - gromadzi środki i zaspokaja potrzeby króla
skarb państwowy/pospolity dokładnie sprecyzowano jakie zasoby mają zaspokajać potrzeby króla:
mennice
kopalnie soli
kopalnie ołowiu w Olkuszu
niektóre cła część królewszczyzn - 3/5 zawiodły, więc wyodrębniono pewną ilość królewszczyzn jako ekonomie - dobra stołowe jego królewskiej mości - pod zarządem skarbu nadwornego
zarząd skarbu nadwornego przechodzi w ręce ciała kolegialnego - organu zwanego kamerą (XVII w) - przewodniczący Podskarbi Nadworny
MARSZAŁKOWIE: WIELKI KORONNY I NADWORNY:
zarząd dworu królewskiego dworzanie podlegali jego nadzorowi i sądownictwu
dba o sprawny przebieg wszystkich uroczystości na dworze…
… starostów:
dochody z królewszczyzn
dochody z orzekanych przez sędziego grodzkiego kar pieniężnych
z czasem sądy grodzkie zaczęły zajmować się sprawami cywilnymi - aktami niespornymi - np. sprzedaż nieruchomości rosły dochody starostów
URZĘDY ZIEMSKIE
Wojewoda:
sądownictwo nad ludnością żydowską ( w jego imieniu robił to sędzia żydowski)
nadzór nad miarami i wagami w miastach
określał ceny na towary…
… - funkcje analogiczne do Marszałka. Król mógł zlecać określone funkcje osobom urzędnikom komisarycznym dużą rolę odegrali we Francji, gdzie stanowili podstawową podporę monarchii absolutnej.
URZĘDY LOKALNE:
Starostowie: trzymając królewszczyzny w zastawie uniezależnili się od monarchy, stali się bardziej lokalni
zaciera się podział na urzędy centralne i lokalne
1611 ustawa określająca hierarchię urzędników ziemskich (figurował tam też starosta - niżej od podkomorzego, a przed chorążym)
w XVI - XVIII wieku starostowie byli urzędnikami dożywotnimi:
ogłaszali uniwersały królewskie
jeśli nie wyznaczali poborców podatków - ściągali podatki
zarządzali majątkami króla na podległym mu terytorium
czuwali nad zamkami na swoich terytoriach
czuwali nad bezpieczeństwem wewnętrznym
ścigali przestępców (sądzili…
…. Były sytuacje, że jedna osoba nie mogła łączyć dwóch urzędów:
nie można łączyć dwóch starostw sądowych !!!
nie można być kanclerzem i starostą !!! incompatibilitas nie zawsze przestrzegano zakazów
zakazy wypływały stąd, że średnia szlachta starała się osłabić znaczenie magnatów
Aparat urzędniczy był niedostatecznie rozwinięty !!!
Stolica państwa:
Kraków:
koronacja monarchów
pogrzeby monarchów
stała siedziba…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)