Uniwersytet Krakowski

Praca opisuję początki Uniwersytetu Jagiellońskiego, zaczynając od Akademii Krakowskiej.

Notatka składa się z 5 stron i dodatkowo została opatrzona w bibliografię.

Uniwersytet Krakowski powstał w 1364 roku za sprawą króla Kazimierza Wielkiego. Król obdarzony zapałem unowocześnienia pragnął wzbogacić kraj w wykształconych ludzi, którzy sprawowaliby władzę administracyjną i sądowniczą. Mając za przykład Uniwersytet Praski założony w 1349 roku, pod wpływem swoich doradców kształconych w Bolonii zwrócił się do papieża Urbana V o zgodę na założenie uniwersytetu w Krakowie. W suplice wyjaśnia powody, które skłaniają go do prośby o utworzenie uniwersytetu w stolicy kraju. Brak w kraju uniwersytetu jako ośrodka nauki utrudnia jej korzystny wpływ oraz upowszechnianie chrześcijaństwa na pogranicznych, pogańskich je­szcze terenach. Młodzież polska, nie mając możliwości kształcenia się w kraju, musi wyjeżdżać do odległych krajów, co wymaga przemierzania wielkich trudów podróży. Urban V przyjął te argumenty, ale nie zgodził się na otwarcie peł­nego uniwersytetu, to jest o czterech wydziałach. Po uzyskaniu pozwolenia papieskiego Kazimierz Wielki wystawił 12 maja 1364 r. dyplom erekcyjny nowego uniwersytetu z trzema wydziałami: prawa, medycyny i nauk wyzwolonych kreujący uczelnię i nadający jej prawa i przywileje uniwersyteckie, między innymi autonomię wewnętrzną, ochronę prawną, swobodę przejazdów na uniwersytet wolnych od normalnych opłat.
Organizację uniwersytetu oparto na wzorze bolońskim i padewskim, dopusz­czając studentów do jego zarządu. Uniwersytet był więc zrzeszeniem uczących się. Rektor - student obdarzony został wszystkimi prawami i obowiązkami związanymi ze stanowiskiem. Miał także władzę sądowniczą nad żakami i członkami senatu, a od jego wyroku nie było odwołania. Rektor podczas swojej kadencji nie mógł składać żadnych egzaminów. Na wzór włoski co roku studenci powoływali profesorów na katedry. Król zastrzegł sobie prawo zaakceptowania wybranych przez studentów profesorów, upoważnił także swojego kanclerza do przyjmowania egzaminów końcowych oraz nadawania godności i stopni uniwersyteckich . Profesorowie krakowscy mieli dostawać od króla stałą pensję. Mimo dużej autonomii wewnętrznej uniwersytet nie miał być niezależnym zrzeszeniem ani instytucją podległą Kościołowi, lecz uprzywilejowanym organem państwowym, powołanym do nauki i kształcenia na wyższym poziomie.
Na uczelni krakowskiej powstało 11 katedr, w tym aż 8 prawniczych, 2 medycyny i 1 sztuk wyzwolonych (filozofii), którą połączył z rektoratem szkoły parafialnej przy kościele Najświętszej Marii Panny. Najhojniej wyposażono pięć katedr prawa rzym­skiego, gdyż chodziło o dokładne przygotowanie potrzebnych zastępów prawników - „mężów prawa" (viri legales).
Przewaga nauk prawnych, która wie­lu badaczy dziejów uczelni skłoniła do określania jej mianem uniwersytetu prawniczego, mogła wynikać również z faktu, że papież odmówił prawa utworzenia wydziału teologicznego, czyli skupiającego nauki o najwyższym stopniu w średniowiecznych uczelniach.

(…)

… wiedzy” .
Uczelnia rozwijała się pomyślnie za życia Kazimierza Wielkiego, przyciągając studentów zza kraju, z Niemiec, a nawet z Włoch. Jej funkcjonowanie zostało zaburzone po śmierci króla Kazimierza III Wielkiego w dniu 5 listopada 1370 r. Niepewną sytuację w Polsce postanowili wykorzystać Krzyżacy i podjęli starania zmierzające do otwarcia własnego uniwersytetu . W 1386 r. Zakon uzyskał od papieża przywilej zezwalający na otwarcie uniwersytetu w Chełmnie. Stanowiło to zagrożenie dla przyszłości Uniwersytetu Krakowskiego, gdyż krzyżackie studium generale mogło uzyskać wyłączność na nauczanie na poziomie wyższym w północno-wschodniej części Europy, ale wypadki polityczne nie pozwoliły im na po­wstanie konkurencyjnej szkoły wyższej.
Zaprowadzenie chrześcijaństwa na Litwie zrodziło potrzebę uniwersytetu…
… z nauki profesora w Heidelbergu Mateusza z Krakowa w celu organizowania i dobra­nia mistrzów dla mającego się odnowić uniwersytetu. Królowa Jadwiga w swym testamencie przekazała pieniądze, uzyskane ze sprzedaży jej klejnotów i sprzętów na wsparcie dla ubogich oraz na odbudowę uczelni i zobowiązała wykonawców testamentu do jej odrodzenia.
W rok po jej śmierci, w dniu 26 lipca 1400 r. król Władysław…
… korzy­stać mieli, tylko o pacierz za swą duszę.
Studia na uniwersytecie XV-wiecznym trwa­ły przez cały rok z wyłączeniem niedziel i licznych świąt (w sumie około 126 dni). Nauczyciele czytali i wyjaśniali przepisane księgi, głównie gramatykę szkolną Donata oraz Pismo Święte. W ramach kursu filozofii dominowały dzieła śre­dniowieczne, klasyczni filozofowie (przede wszystkim dzieła Arystotelesa) we­szli…
... zobacz całą notatkę