To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Unikanie pu ł apki racjonalizacji Zachowanie polegające na zmniejszaniu dysonansu jest obroną ego. Takie postępowanie
może być użyteczne, ponieważ chroni nasze ego przed ciągłym zagrożeniem; utrwala poczucie
stałości i wysokiej samooceny. Jak jednak widzieliśmy, zmniejszanie dysonansu może także
nieść ze sobą niebezpieczeństwo. Tendencja do usprawiedliwiania przeszłego zachowania może
prowadzić nas do nasilenia racjonalizacji, co może być zgubne. Paradoks polega na tym, że aby
uniknąć myślenia o sobie jako o kimś głupim i niemoralnym, mnożymy nasze działania
świadczące o głupocie i niemoralności. To zjawisko nazywamy pu ł apk ą racjonalizacji :
skutkiem zmniejszania dysonansu jest tendencja do wikłania samych siebie w sieci
zniekształceń, które uniemożliwiają nam widzenie rzeczy takimi, jakimi są rzeczywiście.
pu ł apka racjonalizacji : mo ż liwy skutek dzia ł ania wywo ł anych w procesie redukcji dysonansu usprawiedliwie ń samego siebie, które ostatecznie sko ń cz ą si ę ł a ń cuchem niedorzecznych i niemoralnych dzia ł a ń Ludzie nie mog ą ż y ć sam ą zgodno ś ci ą . Gdybyśmy my, ludzie, nie uczyli się na własnych
błędach, to utknęlibyśmy w granicach naszych wąskich umysłów i nigdy się nie zmienili ani nie
rozwinęli. Poświęcając cały nasz czas i energię na obronę ego, nigdy nie wyciągnęlibyśmy
nauki z własnych doświadczeń. Zamiast tego ukrywalibyśmy nasze błędy pod korcem lub, co
jeszcze gorsze, próbowali uczynić z nich cnoty. Jak była o tym mowa w niniejszym rozdziale,
proces ten często unieśmiertelnia błędy i może prowadzić do tragedii. Na przykład ludzie,
którzy szkodzą innym, mogą poniżać swoje ofiary tak dalece, że ich działania nie tylko wydają
się rzeczywiście usprawiedliwione, ale mogą nawet być przez nich spostrzegane jako heroiczne
(będziemy analizować to zjawisko w rozdziałach o agresji i uprzedzeniach). Podobne zjawisko
obserwujemy u osób, które głosząc coś, w co w rzeczywistości nie wierzą, przekonują siebie do
tego przeświadczenia — niektóre z tych przekonań mogą być tragicznie błędne. Autobiografie
kilku amerykańskich, najbardziej atakowanych prezydentów są pełne tego rodzaju stwierdzeń,
służących podnoszeniu poczucia własnej wartości i usprawiedliwianiu samego siebie —
stwierdzeń, które najlepiej można podsumować następująco: „Gdybym musiał zrobić to
wszystko jeszcze raz, to nic z ważnych rzeczy bym nie zmienił" (Johnson, 1971; Nixon, 1990;
Reagan, 1990).
Od czasu do czasu ludzie się uczą i zmieniają. Jak do tęgo dochodzi? Aby się uczyć na
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)