Układ pokarmowy - WYKŁAD 1. Jama ustna ( cavum oris) 2. Gardziel ( pharynx ) 3. Przełyk ( oesophagus ) 4. Żołądek ( ventriculus ) 5. Jelito cienkie ( intestinum tenue ) 6. Jelito grube ( intestinum crassus ) 7. Otwór odbytowy ( anus ) 1. Jama ustna ( cavum oris) » otwór gębowy RYBY Wyróżniamy trzy typy: - prosty (w toni wodnej, u szybkopływających), - górny, - dolny (w toni wodnej, u pobierających pokarm z podłoża). SSAKI - zaopatrzony w ruchliwe fałdy skórne, tzw. wargi , które (wraz z policzkami) uszczelniają jamę gębową, - błona śluzowa policzek tworzy czasem specjalne kieszenie → przechowywanie pokarmu (pęcznieje, dzięki czemu jest łatwiejszy do spożycia), - u niektórych wargi zrogowaciałe → ułatwienie zdobycia pokarmu (np. żyrafy), KRĘGOWCE DRAPIEŻNE - większy otwór gębowy niż u roślinożernych np. sejwal, zatem np. mrówniki, mrówkowniki i łuskowce mają najmniejszy, - u psów – proporcjonalnie szeroki, - u bydła – proporcjonalnie wąski. » język - funkcje: 1. wspomaga żucie, 2. pośredniczy w przesuwaniu pokarmu, 3. nasuwa pokarm na krawędzie zębów, 4. bierze udział w termoregulacji, 5. czyszczenie futra, 6. wspomaga proces ssania. - na nabłonku kubki smakowe, 1 Na grzbietowej stronie wyróżniamy brodawki: liściaste nitkowate okolone grzybkowate. PŁAZY - wszystkie wodne – brak języka - beznogie – nieruchome, grzybkowate wyniesienie - ogoniaste – typu traszki: mało ruchliwe, grzybkowate, reszta: ruchomy, dosyć długi. - bezogoniaste – przednia część zrośnięta, a tylna wolna i wyrzucana, pokryta śluzem, narząd chwytny. GADY - krokodyle, hatterie, niektóre jaszczurki: ruchomy, krótki, mięsisty, - pozostałe: długi, pokryty śluzem, - łuskonośne: dosyć długie, co jakiś czas chowane → narząd zmysłu (pobieranie cząstek zapachowych do narządu Jacobsona – parzyste wgłębienia na podniebieniu z komórkami czuciowymi → specjalnym nerwem lemieszowo-nosowym przekazuje z komórek czuciowych do mózgu). Lazurnik – gad, który wyrzuca język by odstraszyć wroga. PTAKI - niepozorny, cienki, pokryty zrogowaciałym naskórkiem, krótki (wyjątki: kolibry, dzięcioły – język 3 x większy niż obwód głowy, pokryty lepkim śluzem → zdobycie pokarmu). SSAKI - odżywiające się twardym pokarmem, mrówkami i termitami – mają dobrze rozwinięty język. » podniebienie (oddziela jamę gębową od nosowej) PŁAZY, GADY, PTAKI - elementy kostne, ułożone ażurowo, pokryte błoną śluzową → podniebienie przednie GADY (krokodyle), SSAKI - oprócz podniebienie przedniego występuje
(…)
….
Mogą wpływać drażniąco na inny organizm.
PTAKI
- duże gruczoły ślinowe (ziarnojady, dzięcioły oraz budujące gniazda).
SSAKI
- gruczoły ślinowe (zwłaszcza u ssaków roślinożernych i odżywiających się
mrówkami itp.),
2
- 3 pary ślinianek: podjęzykowe, podszczękowe, przyuszne,
- ślina spływa do jamy gębowej przewodami ślinowymi.
Rzęsorek rzeczek – zawiera w ślinie jad, który uśmierca zwierzęta większe od siebie…
…. pancreas )
- składa się z: trzonu, głowy, ogona i przewodu trzustkowego (rozgałęzia się na dwa
przewody, z których jeden łączy się z przewodem żółciowym).
- gruczoł wytwarzający enzymy trawienne, a zarazem gruczoł dokrewny
Funkcje trzustki:
1. wydziela do wnętrza enzymy trawienne,
2. wydziela hormony do krwi (insulinę i glukagon).
Gruczoł pęcherzykowy lub cewkowo-pęcherzykowy złożony, pokryty błoną…
… śliniankę surowiczą. Do gruczołu dochodzi główny przewód wyprowadzający w
obrębie narządu dzielący się na międzypłacikowe, a te na śródpłacikowe zwane wstawkami.
Wstawki wnikają do wnętrza odcinków wydzielniczych, gdzie można znaleźć jądra wstawek
zwane jądrami śródpęcherzykowymi. Nie ma tu przewodów prążkowanych.
Główny przewód wyprowadzający (d pancreaticus) – niekiedy jest też dodatkowy (d p
accessorius…
… cystern i wodniczek. Leżą tu kuliste jądra otoczone drobnymi ziarenkami.
Część powierzchowna jasna z kwasochłonnymi ziarenkami zymogenu, podczas głodu
6
szeroka. Jest tu aparat Golgiego będący w łączności z małymi ziarenkami i centrum
komórkowe.
Wytwarza amylazę, trypsynę, chymotrypsynę, karboksypeptydazę, polinukleotydazę i lipazę.
Część wewnątrzwydzielnicza – ma postać wysp (insulae pancreaticus…
… do bilirubiny),
3. wytwarza żółć, które emulguje (rozbija na kropelki) tłuszcze
8
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)