TYPOLOGIE GRUP SPOŁECZNYCH
Typologia F. Tönniesa
Ferdinand Tönnies 1887 - 2 heurystyczne modele:
Modele wspólnot wg F. Tönniesa
Wspólnota
Stowarzyszenie (zrzeszenie; społeczeństwo)
Gemeinschaft
Gesellschaft
Grupy wspólnotowe
Grupy umowne
Założenie: źródłem powstawania wspólnot jest wola jednostek. Grupy społeczne istnieją, ponieważ ludzie chcą łączyć się z innymi. Tönnies wyróżnia 2 rodzaje woli:
Wola jednostek jako źródło powstawania wspólnot
Wola organiczna
Wola racjonalna
Wesenwille
Kürwille
spontaniczna, irracjonalna, kierująca się motywami emocjonalnymi
w pełni świadoma, obejmuje rozważanie i myślowe sformułowanie środków i celu, do którego działanie jednostki jest skierowane
Obydwa rodzaje woli przyczyniają się do tworzenia dwóch rodzajów więzi: dzięki woli organicznej powstają wspólnoty (Gemeinschaft), dzięki woli racjonalnej powstają społeczeństwa (zrzeszenia) (Gesellschaft). Pisze Tonnies: Zatem wszystkie rodzaje więzi, w których przeważa wola organiczna, nazywane są wspólnotami, wszystkie te, które są kształtowane lub istotnie uwarunkowane przez wolę refleksyjną - społeczeństwami, przy czym oba te pojęcia oznaczają sposoby występowania więzi stosownie do ich istoty i tendencji. Woli organicznej odpowiadają stosunki naturalne. Woli racjonalnej odpowiadają stosunki umowne, kontraktowe
Typy stosunków
Stosunki naturalne
Stosunki kontraktowe, umowne
1. stosunki pokrewieństwa (Verwandschaft - rodzina, rody, klany)
2. stosunki przyjaźni
(Freundschaft) - grupy przyjacielskie, towarzyskie, rówieśnicze, koleżeńskie), grupy sąsiedzkie
3. grupy sąsiedzkie
(Nachbarschaft)- wieś tradycyjna, gmina wiejska), w których ziemia i wspólne zamieszkanie rodziły wspólnotę gospodarowania i codziennego obcowania.
grupy społeczne opierające się na odpowiednich porozumieniach między jednostkami dla osiągnięcia określonych celów;
np. spółki, towarzystwa handlowe, zrzeszenia, związki, a nawet społeczeństwa (społeczeństwa - państwa, społeczeństwa zintegrowane przez organizację państwową)
wola organiczna -------------------stosunki naturalne----------------------------wspólnoty (Wesenwille) (
(…)
… poczucia odpowiedzialności moralnej i poczucia solidarności np. ze swymi współtowarzyszami pracy. 7 rodzajów grup społecznych wg Floriana Znanieckiego:
stycznościowe;
genetyczne;
terytorialne;
klasowe;
kulturalne;
kościelne;
celowe
5 klas grup społecznych wg MacIvera (później MacIvera i C.H. Page'a):
grupy pierwotne (primary groups)
społeczności lokalne (communities)
zrzeszenia i stowarzyszenia…
… na całość w nieznacznym stopniu - nie powodując istotnej zmiany w odbiorze formy. Ingerencja nie powoduje destrukcji formy.
W pewnym sensie istnieje analogia między formami spoistymi a wspólnotami typu Gesellschaft.
Typologia Ch. H. Cooleya
Ch. H. Cooley 1909 (w książce Social Organisation)
Rodzaje grup wg Ch. H. Cooleya
Grupy pierwotne (pierwsze)
Grupy wtórne (pochodne, umowne)
Primary groups
Secondary groups
grupy oparte na stosunkach pokrewieństwa (rodziny), na stosunkach przyjaźni (towarzyskie, rówieśnicze), na stosunkach sąsiedzkich (społeczności lokalne).
powstałe na podstawie umownych porozumień między ludźmi. Cechy odróżniające grupy pierwotne od grup wtórnych:
Współdziałanie oparte na stycznościach bezpośrednich;
Więź społeczna oparta na stosunkach społecznych osobowych a nie instytucjonalnych. Jednostka w grupie pierwotnej występuje w całej swej osobowości, płaszczyzny obcowania wielorakie w przeciwieństwie do grup wtórnych obcowanie najczęściej w płaszczyźnie pełnionej funkcji (cząstkowe osobowości - segmental personalities);
Szczególna intensywność postawy - cechująca aspekt psychospołeczny więzi. Wysoki poziom identyfikacji z grupą. […] wielkie znaczenie grup pierwotnych socjologowie upatrują w tym, że w nich wytwarzają się ujednolicone cechy osobowościowe człowieka, zwłaszcza w okresie formatywnym wczesnego dzieciństwa. Pewnego rodzaju homogeniczność członków w tych grupach - grupy pierwotne to grupy, które obejmują i kształtują całość osobowości swych członków. Znaczenie grup pierwotnych wg Antoniny Kłoskowskiej: Są one źródłem elementarnych związków społecznych i ideałów moralnych, źródłem…
… łączności i komunikacji. W przeciwieństwie do małych grup - cechuje wielkie grupy społeczne „samoistność” Grupy małe bowiem stanowią - jak piszą MacIver i Page - jądro wszelkich organizacji i w jakiejś formie istnieją w najbardziej złożonych systemach, są najbardziej elementarnymi komórkami struktury społecznej. Pełnią rolę instytucji grupowych wielkich struktur społecznych. Grupy formalne i nieformalne
Różnica między grupami formalnymi i nieformalnymi.
Grupy formalne różnią się od nieformalnych genezą, więzią grupową, sposobem unormowania struktury grupy oraz zasadami rekrutacji członków. Grupy formalne są powoływane przez szersze grupy społeczne, grupy nieformalne powstają samorzutnie, a ich działania nie są unormowane przepisami grupy zwierzchniej czy też własnego ustanowienia, jak ma to miejsce…
… wszystkich decydujących o społecznym współżyciu pozytywnych uczuć, które zgodnie z optymistycznym poglądem Cooleya górują nad negatywnymi. Grupy małe i grupy duże.
Grupy małe
Grupy duże
Grupy społeczne, w których wszyscy członkowie są w stanie wchodzić w osobiste, bezpośrednie styczności i stosunki społeczne (face-to-face relations). Ta zasada określa jednocześnie, że są to grupy nieliczne, choć liczba członków…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)