Sztompka – rozdział 20: Trauma zmian społecznych
co wywołuje traumę:
nagła, szybka, gwałtowna zmiana, dokonana w krótkim czasie
zmiana o szerokim zakresie , obejmująca równocześnie różne dziedziny życia społecznego
zmiana głęboka i radykalna, dotykająca centralnych dla zbiorowości wartości, reguł, bądź przekonań.
zmiana niespodziewana, zaskakująca i szokująca
poziomy traumy:
biografii indywidualnej – najniższy poziom traumy; typowych sytuacji traumatycznych człowiek
doznaje w rodzinie: rozwód rodziców, śmierć kogoś bliskiego, choroba; w sferze zawodowej: zmiana
posady, utrata pracy, niespodziewany i nagły awans; inne dziedziny życia: przeprowadzka do innej
miejscowości, aresztowanie, wyrok sądowy. We wszystkich przypadkach zaburzeniu ulega świat
nawyków, zwyczajów, sensów.
zbiorowości – to wszystkie zmiany szybkie, niespodziewane, a mikroskali występują także zmiany
traumatogenne długotrwałe i powolne, kumulujące się aż do progu ostrej traumy np. narastające
konflikty i rozpad wspólnoty lokalnej, demoralizacja oddziału wojskowego, korupcja w partii
politycznej etc. Destrukcji i dezorganizacji ulegają kultury grupowe, spajający zbiorowość system
wartości, norm, przekonań, aż do całkowitej zatraty grupowej tożsamości.
historyczna – ulega jej całe społeczeństwo – etniczne, narodowe, regiony, cywilizacja czy nawet
społeczeństwo globalne. Np. wojny, rewolucje, przełomy ustrojowe, kryzysy ekonomiczne,
kolonizacja, masowe migracje itd. Obok zmian gwałtownych, nieprzewidzianych, występuje
długotrwałe procesy kumulujące się: rosnące przeludnienie, zagęszczenie się ruchu drogowego,
zwiększenie umieralności, zatłoczenie miast, rozpowszechnienie się chorób cywilizacyjnych, przesyt
technologiczny czy konsumpcyjny. Zmiany te mogą zagrozić całej tkance kulturowej i tożsamości
społecznej.
Sekwencja traumatyczna
Moment inicjujący – zmiana społeczna o potencjalnie traumatycznym charakterze
Rozbicie dominującej kultury, które wyraża się w: a) na poziomie społecznym: dezorganizacji,
chaosie, fragmentacji, dualizmie – anomi b) na poziomie jednostkowym: dezorientacji kulturowej,
brak nawyków niezbędnych do odnalezienia się w nowej sytuacji. Stopień ten zależy od: 1.
jednorodności i spoistości kultury dawnej, 2.głębokości dysonansu między kulturą starą i nową, 3.
poprzedzająca przełom izolacja lub otwartość na kulturę alternatywną 4. uprzednie występowanie
enklaw środowiskowych związanych z kulturą, która ma zapanować dopiero w przyszłości.
Ciąg żywiołowych zmian oraz celowych reform w obszarze struktury społecznej, instytucji
ekonomicznych, ustroju politycznego itp. Zmiany te mogą generować niezamierzone skutki uboczne,
które w sytuacji dezorganizacji i dezorientacji mogą potęgować traumę.
Symptomy traumy
syndrom braku zaufania
pasywizm, apatia, poczucie bezsilności
nostalgia na temat przeszłości
orientacja na dzień dzisiejszy i skrócenie perspektywy czasowej w odniesieniu do przyszłości
nastrój niepokoju, obaw, lęków, podatność na plotki, fantazje, konfabulacje i
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)