To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Tomasz z Akwinu - „Traktat o człowieku” (kwestie: 75, 76) Kwestia 75 - O człowieku złożonym z substancji duchowej i cielesnej - i to najpierw o istocie jego duszy W pierwszym artykule Tomasz udowadnia, że dusza nie jest ciałem . Dusza jest naczelną zasadą życia każdej żyjącej istoty. Jako taka nie może być ciałem (jak inne zasady życia), gdyż w takim układzie każde ciało byłoby ożywione. Dusza jest nie ciałem, ale aktem ciała.
W drugim artykule Tomasz dochodzi do wniosku, że dusza ludzka (zasada działalności umysłowej) jest pewnego rodzaju zasadą niecielesną i samoistną (pomimo, że nie jest konkretnym, gatunkowym bytem szczegółowym, a staje się nim dopiero w połączeniu z ciałem). Człowiek może swoim intelektem poznawać zasadę wszystkich ciał; znaczy to, że w duszy nie tkwi żadna natura cielesna, która spaczyłaby to poznawanie. Dusza posiada więc działalność wykonywaną przez nią samą, w której ciało nie bierze udziału. Nic zaś nie może działać samo przez się, jeśli samo przez się nie jest samoistne.
W trzecim artykule dowiadujemy się, że dusze (zmysłowe) zwierząt bezrozumnych nie są samoistne , gdyż nie wykonują żadnych działań same przez się. Odbieraniu wrażeń zmysłowych i innym funkcjom duszy zmysłowej towarzyszy bowiem zmiana cielesna.
W czwartym artykule stwierdza Tomasz, że wyrażenie „człowiek jest duszą” można interpretować dwojako. Wedle pierwszego ze znaczeń duszą ma być człowiek wzięty ogólnie. Jednakże do natury gatunku należy to, co zawiera definicja, a ta nie pomija materii. W drugim znaczeniu „człowiek jest duszą” miałoby oznaczać” „daną jednostkową duszą jest dany jednostkowy człowiek”. Twierdzenie to dałoby się utrzymać, gdyby przyjęło się, że działanie duszy zmysłowej jest działalnością jej tylko właściwą i dokonującą się bez udziału ciała. Wówczas wszelkie działanie przypisywane człowiekowi można by przypisać samej duszy. W poprzednim paragrafie ta koncepcja została jednak obalona, w związku z czym przyjąć należy, że człowiek nie jest samą tylko duszą, ale czymś złożonym z duszy i ciała .
W piątym artykule pojawia się pytanie: czy dusza jest złożona z materii i formy? Tomasz odpowiada, że w duszy nie występuje materia . Po pierwsze, skoro dusza jest formą jakiegoś ciała całym swym jestestwem, to żadna jej część nie może być materią, gdyż materia jest bytem możnościowym, a forma - aktem. Po drugie, skoro dusza jest obdarzona umysłem poznającym naturę rzeczy w sposób oderwany, to nie może zawierać materii, gdyż wtedy byłaby zdolna do poznawania tego tylko, co szczegółowe (materia jest zasadą jednostkowienia form).
W artykule szóstym Tomasz podejmuje kwestię niezniszczalności duszy ludzkiej.
(…)
… dla innej jej działalności.
Artykuł czwarty: czy poza duszą obdarzoną umysłem jest w człowieku jeszcze jakaś inna forma? Skoro dusza obdarzona umysłem łączy się z ciałem jako forma substancjalna (udzielająca istnienia), a nie jako zasada ruchu, to nie może w człowieku występować obok niej inna forma substancjalna.
Artykuł piąty: czy jest odpowiednie, że dusza ludzka łączy się z takim ciałem jak ciało…
…? Tomasz odpowiada, że intelekt będący zasadą działalności umysłowej jest formą ciała ludzkiego. Zasada, poprzez którą bezpośrednio dany byt wykonuje działanie, jest formą tego bytu. Człowiek dlatego poznaje umysłowo, że jego formą jest zasada działalności umysłowej.
Pytanie z artykułu drugiego: czy zasada działań umysłowych zwielokrotnia się stosownie do mnogości ciał? Tomasz konkluduje…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)