Dualizm - wykład

DUALIZM Dualizm : istnieją zarówno substancje duchowe, jak i substancje ciel e sne, tzn. zarówno dusze, jak i ciała . Kierunek ten odpowiada poglądowi pie r wotnemu ludzi wycho­wanych w kręgu kultury chrześcijańskiej. Według niego ciała są podło­żem zjawisk fizycznych; ciała p o ruszają się, ogrzewają, odkształcają się, elektryzują itd., ale ciała nie myślą, nie czują, nie cierpią ani nie radują się. Te osta t nie zjawiska, znane nam z doświadczenia w e wnętrznego, wy­magają ze swej istoty innego podłoża niż ci a ła. Tym podłożem są dusze, one to myślą, czują, cieszą się, cierpią itd. DUALIZM SKRAJNY I UMIARKOWANY Dualizm występuje w dziejach filozofii pod dwiema różnymi posta­ciami. W formie radykalniejszej spotykamy dualizm na przykład u św. Au­gustyna albo u Ka r tezjus za . Bardziej umiarkowana jest ta odmiana duali­zmu, z jaką spotykamy się u Arystotelesa lub u św. Tomasza z Akwinu . Według Arystotelesa rzeczyw i ście i samoistnie istnieją przede wszystkim ciała, tzn. przede wszystkim ciała są rz e czywistymi substan­cjami. W każdym jednak ciele wyróżnia Arystoteles dwa czynn i ki: ma­terię i formę. Materią ciała jest to, z czego to ciało jest sporz ą dzone, a więc jego materiał, czyli tworzywo. Formą ciała nazywa Arystoteles to, co st a nowi o tym, że to ciało jest tym właśnie, czy m jest, a nie czym innym. Człowiek składa się z materii i formy . Jego materię stanowią ciała ch e miczne, z kt ó rych się człowiek składa. Formę człowieka natomiast stanowi to wszystko, dzięki czemu ta masa ciał chemicznych, które wcho­dzą w skład człowi e ka, staje się istotą żywą, czującą i myślącą, a nie tylko martwą, niewrażliwą i be z myślną kupą mięsa i kości. Na formę człowie­ka składa wszystko to, dzięki czemu człowiek jest or­ganizmem żywym w ogóle, co cechuje czł o wieka na równi z rośli­nami, które także żyją, dalej to, co człowiekowi jest wspólne ze zwierzę­tami, jak na przykład czucie, zdolność poruszania się z miejsca na miej­sce itp., a wreszcie te jego własności, które tylko człowiekowi przysłu­gują i odróżniają go od zwierz ę cia. Tym ostatnim jest - według Arysto­telesa - zdolność myślenia , czyli rozum. T ę formę człowieczą złożoną z różnorodnych wła­sności nazywa Arystoteles duszą lud z ką. Ciało i dusza nie są twor ami równorzędn ymi co do sposobu is t nienia. Ciało jest substancją zdolną do samoistnego istnienia i niewymagającą da l szego podłoża dla swej realizacji. Dusza zaś jako forma, czyli jako zespół istotnych własności czł o wieka, istnieje tak, jak istnieją cechy, a więc istnieje tylko dzięki ciału; istnienie d u szy, polega na tym, że przysł u guje ona ciału. Na gruncie doktryny Arystotelesa, który wbrew Platonowi zaprzeczał temu, by forma mogła istnieć bez materii, przyznawanie duszy egzystencji w oderwaniu od ciała, a więc prz

(…)

…, a więc tylko istotna własność, mogłaby istnieć bez tego, czego jest własnością? Arysto­teles przyjmował mimo to nieśmiertelność, twierdził jednak, że tylko ro­zumna część duszy ludzkiej nie ginie wraz ze śmiercią ciała. Tezę o nie­śmiertelności dusz indywidualnych zaatakował średniowieczny filozof arab­ski Averroes. Toteż dla jej utrzymania musiał św. Tomasz z Akwinu, przyjmujący w zasadzie doktrynę Arystotelesa…
... zobacz całą notatkę