Tomasz Kajetan Węgierski 1756-1787
- Wywodzi się z rodziny drobnoszlacheckiej, był synem starosty. - Uczęszczał do warszawskiego kolegium jezuickiego, gdzie poetyki uczył go Naruszewicz.
- Debiutował jako cudowne dziecko w wieku 15 lat na łamach "Zabaw Przyjemnych i Pożytecznych" wierszem Do A. Naruszewicza . - Przebywał na Podlasiu, m.in. na dworze Elżbiety z Poniatowskich Branickiej. - Otrzymał tytuł szambelana królewskiego. - Jego osoba wzbudzała mnóstwo kontrowersji, poeta nierzadko wywoływał skandale i sensacje. Węgierski bowiem ośmielał się w sposób zjadliwy i gwałtowny atakować wady i niesprawiedliwości swojego wieku, a także wysoko postawione na dworze osoby, nie wyłączając króla. - Został pracownikiem Departamentu Sprawiedliwości Rady Nieustającej, utracił posadę po opublikowaniu jednego ze swoich utworów satyrycznych i musiał opuścić kraj
- Dużo podróżował - po Europie, Stanach Zjednoczonych i Ameryce Środkowej - bez specjalnego celu, dla zaspokojenia ciekawości świata. Dotarł aż na Martynikę. Pozostawił bardzo ciekawą relację świadczącą o jego żywym zainteresowaniu miejscową ludnością i zwiedzanymi terenami. - Zasłynął na terenie Warszawy zjadliwymi libertyńskimi wierszami, nierzadko dającymi się zakwalifikować do wydarzeń notowanych przez kronikę skandaliczną stolicy. Trzeba przyznać, że był w swoim pisaniu śmiały i niezależny. Naraził się puszczając w obieg satyryczne wierszyki Portrety pięciu Elżbiet bezstronnym pędzlem malowane , ośmieszające żony dostojników królewskich.
- Prowadził walkę przeciwko obskurantyzmowi sarmackiemu, był antyklerykałem.
Cała twórczość Węgierskiego zamyka się w latach 70'. Jest to szczytowy okres rozwoju literatury stanisławowskiej. W tym właśnie czasie dał się poznać jako autor zjadliwych, libertyńskich wierszy, które nierzadko kwalifikowały się do skandalicznych kronik ówczesnej Warszawy. Poeta toczył walkę przeciwko obskurantyzmowi sarmackiemu, był antyklerykałem. Pisał listy poetyckie, satyry, wiersze okolicznościowe, ody, bajki, epigramaty, paszkwile, a nawet poemat heroikomiczny („Organy" - wzorowany na „Pulpicie" Boileau) i jedną sielankę. Krytykował ówczesnych dostojników, modne damy, kler.
Zaledwie niewielka część jego twórczości (listy poetyckie, bajki, wiersze) ukazała się w „Zabawach Przyjemnych i Pożytecznych". Pozostałe utwory krążyły w odpisach. W wyniku tego ostateczne ustalenie całej twórczości Węgierskiego do dzisiaj nie jest możliwe.
Utwory Węgierskiego są przeniknięte oskarżycielską pasją, buntem przeciwko niesprawiedliwym i anachronicznym normom społecznym, który wyraża się w eksponowaniu w każdym wierszu ja autorskiego. Spowodowało to naruszenie obowiązujących w praktyce klasycystycznej norm i konwencji gatunkowych.
(…)
… najwybitniejsi pisarze i poeci epoki: Adam Naruszewicz, Ignacy Krasicki, Franciszek Dionizy Kniaźnin, Franciszek Zabłocki, Tomasz Kajetan WęgierskiNa Pismo związane było z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim i często popierało jego politykę oraz chwaliło osobę króla jako mecenasa sztuki i literatury.Utwory drukowane w "Zabawach Przyjemnych i Pożytecznych" często miały charakter polityczny.
Libertynizm…
…. „Koniec pieśni szóstej i ostatniej”
Cechy twórczości: - jawnie głosił libertynizm i epikureizm - jawny ateizm: kpi z wiary, kościoła, oraz duchownych
- liryka bezpośrednia, o silnym zaangażowaniu osobistym - walka z sarmatyzmem, kpił z ich zacofania, i obłudy
- marzenie o ziemiańskiej arkadii
- kpił z konkretnych osób, nie podając ich imion ale dając możliwość rozszyfrowania ich tożsamości
Zabawy…
… zwraca się do muzy, zastosował tutaj apostrofę („Muzo!”). Węgierski nawiązuje do Tassa, pozytywnie ocenia „Godfreda…”. Przytacza wątki z tego poematu, jak to Godfred zdobył Jerozolimę, poskromił pychę sułtanów. Prosi Muzę, by tak jak Tassowi i jemu przyniosła natchnienie. Zaznacza, że konflikt dwóch bohaterów wywołała „Nienawiść” (niezgoda). Zamieniła ona przyjaźń w ścieżkę wojenną. Muza już natchnęła…
…. Wszyscy biją się książkami księgarza Jana, następuje jedna wielka szamotanina. PIEŚŃ SZÓSTA
Autor zawarł tu apostrofę do wojny (siostry śmierci). Węgierski ubolewa nad tym co się dzieje, wojna to prawo zabójców. Przywołał on także wojnę narodowo - wyzwoleńczą Stanów amerykańskich przeciwko Anglii (1775), był zwolennikiem Amerykanów. Od wojny nikt nie jest bezpieczny, nawet i sam pleban. Całą sytuację ratuje…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)