To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Tolerancja organizmów na czynniki środowiskowe
* możliwość realizowania czynności życiowych organizmu zależy od jego wymagań życiowych i od warunków panujących w danym środowisku
* każdy organizm ma swoiste wymagania, zależne od gatunku, wieku, płci czy kondycji zdrowotnej
* dany organizm może mieć szeroki zakres tolerancji względem jednego czynnika a wąski względem drugiego (np. MORSZCZUK czy ŻARŁACZ BŁĘKITNY są jednocześnie stenohalinowe i eurytermiczne)
* wymagania życiowe zmieniają się wraz z wiekiem (np. młode świerki są cieniolubne a dojrzałe okazy są światłolubne)
* eurybionty - organizmy, które wykazują szeroką skalę ekologiczną wobec większości czynników środowiskowych (mniej podatne na działanie czynników ograniczających, dlatego większe jest ich rozprzestrzenienie na Ziemi)
* stenobionty - gatunki charakteryzujące się wąskim zakresem tolerancji (występują często na ograniczonych obszarach, mogą być nawet endemitami, występującymi w danym ekosystemie)
* synergizm - jednoczesne oddziaływanie kilku czynników, może zmieniać zakres tolerancji danego organizmu (np. trawy rosnące na glebach ubogich w azot są mało odporne na przesuszanie, zbyt duże stężenie jonów wodorowych na torfowisku ogranicza zdolność roślin do pobierania soli mineralnych i zaburza gospodarkę wodną)
* w pewnych sytuacjach możliwe jest kompensowanie niedoboru jednego czynnika dużą ilością innego (np. rozwój roślin wysokogórskich ograniczony jest niskimi temperaturami otoczenia, ale za to mają do dyspozycji dużo wody i światła)
TEMPERARURA
* organizmy eurytermiczne - mają szeroki zakres tolerancji, np. człowiek (jeszcze szerszy zakres mają np.: PUMA, ŻMIJA ZYGZAKOWATA, PAPROĆ ORLICA)
* organizmy stenotermiczne - mają wąski zakres tolerancji (Trematomnus, KORAL MADREPOROWY, ryby głębinowe, KERGULENA, ZAJĄC BIELAK, wiele ssaków płetwonogich)
* organizmy politermiczne - występują głównie w strefach ciepłych (SŁONIE, MAŁPY
(…)
… termicznego) - najkorzystniejszy zakres temperatur (22-24°C)
* strefa tolerowana - poza wrażeniem chłodu lub gorąca dana osoba nie powinna odczuć żadnych ograniczeń (spadek do 18°C lub podniesienie do 28°C)
- dalszy spadek utrudni np. czytanie czy zapamiętywanie ale nie zagrozi podstawowym czynnościom życiowym (spadek do 10°C lub wzrost do 34°C)
* zakres tolerancji ekologicznej człowieka na temperaturę (0-45°C) - spadek do 0°C lub wzrost do 45°C po dłuższym czasie spowoduje wyziębienie albo przegrzanie, które doprowadzą do śmierci * minimum życiowe (dolna granica tolerancji czynnika) - 0°C
* maksimum życiowe (górna granica tolerancji czynnika) - 45°C
* temperatury letalne (następuje śmierć) - poniżej 0°C i powyżej 45°C
ANTARKTYCZNA RYBA Trematomnus bernacchi
* tolerancja ekologiczna wynosi około 4°C…
…
SKORUPIAKI
* niewielki skorupiak z rodzaju Triops żyjący w Sudanie jest rekordzistą
* w porze suchej jego jaja zagrzebane są w wyschniętym mule o temperaturze dochodzącej 80°C
* obniżenie temperatury do 50°C powoduje, że zarodki się nie rozwijają
ZASOLENIE
* organizmy euryhalinowe - mają szeroki zakres tolerancji
- nieliczne rośliny (MORSZCZYN-BRUNATNICA występująca w Bałtyku i Morzu Północnym)
- nieliczne zwierzęta (CHEŁBIA, OMUŁEK, dwuśrodowiskowy WĘGORZ)
* organizmy stenohalinowe - mają wąski zakres tolerancji - formy tolerujące jedynie zasolenie oceanów (GŁOWONOGI, SZKARŁUPNIE, OSŁONICE, BEZCZASZKOWCE)
ŚWIATŁO
* heliofity - rośliny światłolubne (KAKTUSY, AGAWY, KUKURYDZA, PROSO)
* skiofity - rośliny cieniolubne (większość MSZAKÓW i PAPROTNIKÓW)
WILGOTNOŚĆ
* hydrofity - mają największe wymagania, rośliny…
…
- sukulenty (gromadzą wodę na okres suszy, jak AGAWY, KAKTUSY)
- sklerofity (silnie ograniczają transpirację w porze suchej, jak WRZOS)
GATUNKI WSKAŹNIKOWE/BIOIDENTYFIKATORY
* niektóre gatunki mające wąską skalę ekologiczną, pomocne w określaniu stanu środowiska
- PROTISTY są bardzo wrażliwe na zanieczyszczenia atmosferyczne, m.in. związkami azotu, siarki
- największą wrażliwość wykazują gatunki krzaczkowate…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)