Toksyny roślin wyższych
Roślina toksyczna to taka, która zawiera substancje mogące po spożyciu lub nawet zetknięciu się z nią przez człowieka wywołać wyraźne objawy zatrucia.
Może być to cała roślina, lub też tylko poszczególne jej części (organy). Nasza flora krajowa obejmuje około 2300 gatunków roślin wyższych, czyli roślin o budowie tkankowej. Spośród nich za rośliny szkodliwe uznanych zostało ok. 200 gatunków.
Rośliny uznawane w Polsce za toksyczne podzielono na 2 grupy: 1. Rośliny trujące o wyraźnie negatywnym działaniu, mogącym spowodować nawet zatrucia śmiertelne 2. Rośliny szkodliwe, mogące wywoływać objawy niekorzystne dla zdrowia, lecz bezpośrednio nie zagrażające życiu Grupy toksyn roślinnych
Oleje Olejki eteryczne Glikozydy Toksalbuminy Alkaloidy Saponiny OLEJE Oleje są podstawowymi bezazotowymi substancjami pochodzenia roślinnego. Oprócz związków o budowie prostej, stanowiących połączenia glicerolu z kwasami tłuszczowymi, znane są oleje o bardziej skomplikowanej budowie chemicznej. Do takich związków należy olej krotonowy. Olej krotonowy otrzymywany jest z nasion rośliny o nazwie krocień przeczyszczający z rodziny Wilczomleczowatych. Silnie trujące nasiona zawierają ok. 50% bardzo silnie przeczyszczającego oleju. Bardzo toksyczne działanie olej zawdzięcza obecności w swoim składzie estrom trójcyklicznego alkoholu - forbolu.
Olejki eteryczne
są silnie pachnącymi substancjami lotnymi, powszechnie występującymi w roślinach
otrzymywane są przede wszystkim metodą destylacji z parą wodną
są to wieloskładnikowe mieszaniny zawierające: terpeny, węglowodory, alkohole, aldehydy, ketony, estry i etery
Jałowiec sawina Głównymi czynnikami sprawiającymi, że cała roślina i olejek z niej otrzymywany mogą być toksyczne są składniki olejku:
Alkohol terpenowy - sabinol;
Terpen - sabinen;
Składnik surowca - podofilotoksyna.
Składniki te powodują silne podrażnienie błony śluzowej przewodu pokarmowego, a przy wydalaniu także nerek. Kilka kropli olejku sawinowego stanowi dawkę trującą (10 g. szczytów pędów lub 0,2 - 1,0 g olejku). Gatunki roślin zawierające toksyczne olejki to:
Jałowiec sawina Jałowiec zwyczajny
Tuja - żywotnik zachodni
Sosna zwyczajna
Ruta zwyczajna
Bagno zwyczajne
Mięta polej
Szałwia lekarska
Wrotycz pospolity
(…)
… i toksykologii.
Obecnie znanych jest kilka tysięcy alkaloidów wyizolowanych z roślin
Wszystkie te związki posiadają w swych cząsteczkach azot i z reguły mają charakter zasad.
Wiele z nich obdarzonych jest silnym oddziaływaniem na organizm ludzki. Cechę tę wykorzystuje się w lecznictwie, ale także stanowi ona o toksycznym działaniu tych związków.
Prekursorami alkaloidów w tkankach roślinnych są aminokwasy…
… małego, serce, aorta, tętnice mózgu), (czas półtrwania wynosi 72 godziny). Wszystko to razem powoduje, że jest ona substancją silnie uzależniającą. Nikotyna uzależnia fizycznie. Jakkolwiek dawki pochłanianie przy paleniu są minimalne, gdyż większość obecnej w papierosach nikotyny ulega spaleniu, wystarczają one do szybkiego uzależnienia. Nikotyna działa również na ilość dopaminy w mózgu. Jest to kolejny powód dlaczego nikotyna jest uzależniająca. Ludzie palą, aby utrzymać wysoki poziom dopaminy w mózgu. Badania dowiodły również, że nikotyna jest słabym inhibitorem MAO. Ciekawostką jest, że większość (75-90%) ludzi chorych na schizofrenię pali papierosy. Prawdopodobnie wynika to z powodu obniżonego poziomu dopaminy w mózgu schizofreników, którego przyczyną są leki przeciwpsychotyczne.
Nikotyna, paradoksalnie, przewyższa toksycznością i mocą uzależniającą wiele nielegalnych narkotyków (niektórzy ludzie uznają ją za silniej uzależniającą od morfiny), pomimo to nie jest jednak do nich zaliczana ze względów kulturowo-tradycyjnych. Szczwół plamisty Obecne w roślinie alkaloidy toksyczne: konhydryna, koniceina i koniina
koniina jest silnym jadem działającym podobnie do nikotyny głównie na zwoje rdzenia…
… jako stymulant; wyostrza też zmysły. Mimo tego, jest obecnie rzadko stosowana jako lekarstwo, ze względu na to, że dawki lecznicze są bliskie dawek trujących. ALKALOIDY POCHODNE PURYN
Należą do nich: teobromina, teofilina i kofeina, która stwarza główne działanie i zagrożenie toksykologiczne. Działanie kofeiny jest wielokierunkowe. Jest zaliczana do środków stymulujących, usuwa zmęczenie, polepsza nastrój…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)