Tertulian W. Turek, Tertulian, opracowanie i wybór tekstów, Kraków 1999.
J. Słomka, Nowe proroctwo. Historia i doktryna montanizmu, Katowice 2007. J. Sajdak, Kwintus Septmiusz Florens Tertulian. Czasy, ludzie, dzieła, Poznań 1949.
Ur. ok. 160 r. w Kartaginie (rdzenny afrykańczyk), syn podoficera rzymskiego w randze setnika, poganina. Zdobył dobre wykształcenie, zawłaszcza prawnicze i retoryczne. Biegle władał językiem greckim. Ok. 195 r. wraca z Rzymu do Kartaginy, już jako chrześcijanin, gdzie piastował urząd adwokata. Na nawrócenie miało niewątpliwy wpływ świadectwo męczeństwa chrześcijan w Rzymie. Tam podejmuje ożywioną działalność pisarsko-teologiczną. Według Hieronima (De vir.ill.) był prezbiterem, jest to jednak kwestia sporna. Z natury gwałtowny i bezkompromisowy, skłaniał się do rygoryzmu moralnego. Krytyka ze strony kleru Kościoła Rzymskiego, wysokie wymagania stawiane wierzącym, głoszenie potrzeby pierwotnej surowości, sprawiły, że około 207 r. zrywa z Kościołem, opowiadając się za prawdziwością proroctw Montana (Nowe proroctwo). Wkrótce staje na czele własnego stronnictwa (tertulianistów). Zmarł w podeszłym wieku około 220 r., w Kartaginie. Jako pisarz wywarł na Kościół ogromny wpływ. („Podaj Mistrza” - prosił św. Cyprian z Kartaginy codziennie swego sekretarza). Pisał oryginalną łaciną, zwięzłym stylem, kładąc podwaliny pod właściwy język teologiczny łaciński. Odznaczał się niezwykłą erudycją, religijnym zapałem, celnym dowcipem i adwokacką, retoryczną elokwencją. Prawie wszystkie jego pisma mają charakter polemiczny. Dzieła: Apologetyczne: Do pogan, Apologetyk, O świadectwie duszy, Do Skapuli, Przeciw Żydom.
Polemiczne: Przeciw Marcjonowi, Przeciw Hermogenesowi, Przeciw walentynianom, Lekarstwo na ukłucie skorpiona, O ciele Chrystusa, O duszy, O zmartwychwstaniu, Przeciw Prakseaszowi.
Praktyczno-moralne: Do męczenników, O widowiskach, O cierpliwości, O klejnotach kobiet, Do żony, O bałwochwalstwie.
Katechetyczne: O chrzcie, O pokucie, O modlitwie.
Montanistyczne (niektóre po 207 r.): Napomnienie do czystości, O jednożeństwie, O noszeniu zasłony przez dziewice, O wieńcu, O wstydliwości, O ucieczce przed prześladowaniami, O postach przeciw psychikom, O płaszczu filozofa. Tertulian człowiek języka i kultury łacińskiej • W prowadza do piśmiennictwa chrześcijańskiego słownictwo łacińskie w wielkim stylu (około 1000 terminów teologicznych): sacerdos, clerus, sacramentum, persona, trinitas , substantia itp.
• Znany z licznych sentencje np. Semen est sanguis Christianorum.
(…)
… postrzegania rzeczywistości (corpus sui generis). Wszystko co istnieje jest ciałem, chociażby szczególnego rodzaju. Bóg jest ciałem, nawet jeżeli jest duchem (corpus, etsi spiritus est. Prax. 7)
•
Pochodzenie duszy - traducjanizm. Dusza dziecka jest niejako nowym pędem czy szczepem winnym duszy rodziców. •
Mówi o grzechu pierworodnym jako o „winie pochodzenia”.
•
Podkreśla społeczną użyteczność chrześcijan…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)