To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Dr. hab. Maria Bijak - Kaszuba
Międzynarodowa stosunki gospodarcze
Wykład V – Teorie handlu międzynarodowego
1. Merkantylizm:
Pierwsza teoria handlu (od drugiej połowy XVIw do końca XVIIIw)
źródłem bogactwa kraju są zasoby złota i srebra.
eksport pomnaża bogactwo kraju a import pomniejsza.
zalecenie ochrony rynku przed importem towarów przemysłowych, z wyjątkiem importu surowców potrzebnych
do produkcji. Jednocześnie wskazywanie na celowość popierania eksportu, zwłaszcza dóbr gotowych.
2. Klasyczne teorie handlu międzynarodowego:
Handel międzynarodowy nie jest grą o sumie zerowej, lecz o sumie dodatniej tzn. wszystkie kraje uczestniczące
mogą odnoście korzyści z wymiany.
Podstawową przyczyną handlu i źródłem korzyści z handlu są różnice w realnych kosztach wytworzenia, a ponieważ
dla klasyków jedynym czynnikiem wytwórczym była praca więc decydują różnice w jednostkowych nakładach pracy,
wynikające wyłącznie z wydajności pracy.
Dwojakie rozumienie przez klasyków różnic w kosztach wytwarzania:
różnice w sensie absolutnym
różnice w sensie względnym
Teoria przewagi absolutnej:
sformułowana w roku 1776 przez Adama Smitha w pracy „Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów”
o korzyściach z handlu decydują absolutne różnice w kosztach produkcji między krajami. Dany kraj będzie odnosił
korzyści z wymiany międzynarodowej jeżeli będzie się specjalizował w produkcji i eksporcie tych dóbr, które potrafi
wytwarzać bezwzględnie taniej niż inne kraje
w warunkach specjalizacji międzynarodowej wynikających z absolutnych przewag kosztowych poszczególnych
krajów w produkcji określonych dóbr, dochodzi do relokacji zasobów pracy i wzrostu produkcji przy danych
zasobach. Dzięki temu rośnie realny dochód konsumentów
Teoria przewagi względnej:
sformułowana w 1817 roku przez Davida Ricardo w pracy „Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania”
założenie tzw. ricardiańskiego modelu handlu międzynarodowego
dwa kraje (A i B) produkujące po stałych kosztach za pomocą różnych technologii dwa dobra (x i y)
niemobilność pracy w skali międzynarodowej w przeciwieństwie do jej doskonałej mobilności w skali krajowej
brak przeszkód w handlu i doskonała konkurencja
Teza: absolutna przewaga nie jest warunkiem koniecznym rozwoju handlu międzynarodowego. Decydujące znaczenie ma
przewaga względna, wynikająca z porównania relacji kosztów wytworzenia obu produktów w obu krajach. Jeżeli ta relacja nie
jest jednakowa w obu krajach, ich wzajemny handel będzie korzystny, niezależnie od tego czy kraj A produkuje wszystko taniej
czy drożej niż w kraju B.
Przewaga komparatywna – przykład:
Towar
kraj
x
y
A
1
3
B
2
4
x
y
x=1/2 y
y=2x
x=3/4y
y= 4/3 x
Uogólnienie wniosków z przykładu: kraj ma przewagę względną (komparatywną) w produkcji tego towaru, który jest
wytwarzany względnie tanio tzn. tanio w porównaniu z innym towarem. Inaczej mówiąc, kraj ma przewagę komparatywną w
produkcji tego towaru, który jest wytworzony po niższym koszcie alternatywnym, niż za granicą. Zgodnie z prawem,
specjalizacja międzynarodowa wynikająca z przewag względnych zwiększa dochód realny w skali światowej.
Dr. hab. Maria Bijak - Kaszuba
Międzynarodowa stosunki gospodarcze
Wykład V – Teorie handlu międzynarodowego
Neoklasyczna teoria obfitości zasobów (teoria proporcji w zasobach):
Autorzy podstaw teorii obfitości zasobów to szwedcy ekonomiści Eli Hecksher i Bertil Ohlin. W teorii Heckshera – Ohlina (HO) źródłem przewag komparatywnych i związanych z nimi kierunków specjalizacji poszczególnych krajów są różnice w
wyposażeniu poszczególnych krajów w zasoby czynników produkcji.
Założenia standardowego modelu H-O:
dwa kraje, dwa czynniki produkcji (np. kapitał, praca), dwa towary. Stąd określenie modelu jako 2x2x2.
kraje są różnie wyposażone w czynniki produkcji, przy czym nie jest istotna bezwzględna wielkość tych zasobów lecz
wzajemne proporcje w jakich zasoby te występują w poszczególnych krajach. Jeżeli relacja kapitału do pracy jest
większa w kraju A niż w kraju B to powiemy że kraj A jest względnie obficie wyposażony w kapitał, a B w pracę.
do produkcji towarów wykorzystuje się różne proporcje kapitału i pracy. Jeżeli relacja nakładów kapitału do
nakładów pracy jest większa w przypadku pierwszego dobra niż do drugiego, to powiemy, że dobro pierwsze jest
względnie kapitałochłonne a dobro drugie – pracochłonne.
Podstawowe twierdzenie H-O w następujący sposób określa strukturę handlu międzynarodowego:
dany kraj będzie eksportował te towary, do wytworzenia których zużywa się relatywnie dużo czynnika produkcji
względnie obfitego w tym kraju, a będzie importował towary, których produkcja wymaga relatywnie dużo czynnika
produkcji względnie rzadkiego w tym kraju.
z twierdzenia H-O wynika, że struktura towarowa eksportu danego kraju będzie inna niż struktura towarowa
importu. Zakładając, że poszczególne branże produkcji charakteryzują się różnymi proporcjami wykorzystania
czynników produkcji, powiemy, że dany kraj wymienia produkty określonych branż wytwórczości w zamian za
komplementarne produkty pochodzące z innych branż. Taką strukturę handlu międzynarodowego określamy
mianem wymiany międzygałęziowej.
wymiana międzygałęziowa jest zjawiskiem charakterystycznym dla handlu między krajami różniącymi się strukturą
posiadanych zasobów, struktury kosztów wytwarzania, i mającymi w związku z tym wyraźne przewagi
komparatywne.
3. Cenowe skutki specjalizacji i wymiany międzynarodowej:
Specjalizacja, zgodnie z którą zużywa się przede wszystkim ten czynnik produkcji, który obficie występuje w danym
kraju ( a więc jest względnie tani), a w mniejszym stopniu – czynnik względnie rzadki (a więc jest względnie drogi)
może mieć wpływ na strukturę cen czynników produkcji, co wyjaśnia twierdzenie Heckschera – Ohlina –
Samuelsona:
Zgodnie z tym twierdzeniem wymiana międzynarodowa w warunkach wolnego handlu prowadzi do
wyrównywania się relacji cen czynników produkcji między krajami.
Powyższe twierdzenie oznacza, że czynnik względnie tani w danym kraju – będzie drożał, a czynnik
względnie drogi będzie taniał. W efekcie relacji stopy procentowej (ceny kapitału) do przeciętnej płacy
(ceny pracy) w kraju A będzie się stawała podobna do analogicznej relacji w kraju B.
4. Dochodowe skutki specjalizacji i wymiany międzynarodowej:
Jeżeli w rezultacie handlu międzynarodowego zmienia się struktura cen czynników produkcji, to może to mieć
wpływ na redystrybucję dochodów w poszczególnych krajach. Problemu tego dotyczy twierdzenie StoperaSamuelsona:
Zgodnie z tym twierdzeniem zmiany cen czynników produkcji (polegające na wzroście ceny czynnika w
danym kraju obfitego i spadku cen czynnika w danym kraju rzadkiego) prowadzą do wzrostu realnych
dochodów właścicieli czynnika obfitego raz spadku realnych dochodów właścicieli czynnika produkcji w
danym kraju rzadkiego.
(…)
…, dochodzi do relokacji zasobów pracy i wzrostu produkcji przy danych
zasobach. Dzięki temu rośnie realny dochód konsumentów
Teoria przewagi względnej:
sformułowana w 1817 roku przez Davida Ricardo w pracy „Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania”
założenie tzw. ricardiańskiego modelu handlu międzynarodowego
dwa kraje (A i B) produkujące po stałych kosztach za pomocą różnych technologii dwa dobra…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)