Teoria porówna ń spo ł ecznych Jej założenie wyjściowe głosi, że mamy potrzebę oceniania własnych poglądów i zdolności,
poznawania swoich mocnych i słabych stron dla uzyskania trafnego obrazu siebie. Zdaniem
Festingera, kiedy tylko jest to możliwe, ludzie będą wykorzystywali kryteria obiektywne, takie
jak odczyt ze stopera po przebiegnięciu mili. Jednakże tego rodzaju informację zwrotną raczej
niełatwo jest uzyskać w życiu. Najróżnorodniejsze interesujące właściwości twojej osoby,
o których przypuszczalnie chciałbyś wiedzieć więcej, nie poddają się obiektywnym pomiarom.
Czy jesteś osobą atrakcyjną pod względem fizycznym? Czy dobrze grasz na wiolonczeli? Czy
masz szczególny dar wczuwania się w przeżycia innych? Czy w sytuacji trudnej zachowujesz
spokój i opanowanie? Czy jesteś konserwatystą w sprawach życia prywatnego bądź
publicznego? Czy często kłamiesz? Czy jesteś dobry z matematyki? Żeby odpowiedzieć na takie
pytania, musisz się pod względem odpowiedniej cechy porównać z innymi. Jak wypadasz w tej
konfrontacji?
teoria porówna ń spo ł ecznych : koncepcja, zgodnie z któr ą poznajemy swoje w ł asne zdolno ś ci i postawy poprzez porównywanie si ę z innymi lud ź mi Teoria porównań społecznych koncentruje się na dwóch ważnych zagadnieniach
(Goethals, 1986; Latane, 1966): a) kiedy angażujesz się w dokonywanie porównań społecznych;
b) kogo wybierasz jako tego, z kim się porównujesz. Jak wskazał Festinger (1954), dokonujesz
porównań społecznych, gdy nie ma obiektywnego standardu, według którego mógłbyś siebie
ocenić, i kiedy nie masz pewności, jaki jesteś pod określonym względem (Suls, Fletcher, 1983;
Suls, Miller, 1977).
Tak więc, kiedy nie masz pewności, jaka jest wartość twojego działania lub jakie
dokładnie są twoje uczucia, będziesz obserwował innych ludzi i porównywał siebie z nimi. Na
przykład Jerry Suls i Barbara Fletcher (1983) badali proces porównań społecznych
u naukowców, posługując się metodą analizy dokumentów. Należy do zwyczajów naukowców,
że kiedy przygotowują do publikacji artykuł dotyczący badań, proszą cieszących się uznaniem
kolegów o informację zwrotną i komentarze dotyczące tekstu. W specjalnej części
publikowanego artykułu umieszcza się podziękowania dla nich. Suls i Fletcher (1983) wysunęli
hipotezę, że w naukach, w których istnieją standardy cechujące się większym stopniem
obiektywizmu, badacze nie mają tak dużej potrzeby dokonywania porównań społecznych jak
w dyscyplinach, w których standardy mają charakter mniej obiektywny. Nauki przyrodnicze
(…)
…
porównań społecznych w dół jest strategią służącą ochronie i wspomaganiu siebie
(Pyszczynski i in., 1985; Taylor, Lobel, 1989; Willis, 1981). Jeśli porównujesz się z ludźmi,
którzy są mniej bystrzy, utalentowani czy mniej uprzejmi niż ty, czujesz się z siebie bardzo
zadowolony. Podobnie możesz porównywać swoje zdrowie ze zdrowiem ludzi, którzy czują się
gorzej od ciebie i w ten sposób podbudowywać swoją…
… tutaj prawdziwy
dylemat. Czy jeżeli zastanawiasz się nad swoimi uzdolnieniami artystycznymi, powinieneś
porównywać się z Picassem, z twoją młodszą siostrą czy z kolegą z zajęć plastycznych? Nie
zaskakuje odpowiedz, iż ludzie najczęściej porównują się z osobami, które są do nich podobne
pod względem istotnej cechy bądź wymiaru (Goethals, Darley, 1977; Miller, 1982; Wheeler,
Koestner, Driver, 1982). Obserwowanie…
…
osiągnięcia niż oni sami), czynią to po to, by określić, na czym polega doskonałość, czy jaki jest
poziom najwyższy. Bardziej ważne dla nich — ze względu na samowiedzę — jest
porównywanie się z kimś podobnym (Thornton, Arrowood, 1966; Wheeler i in, 1982; Zanna,
Goethals, Hill, 1975). Podobnie porównywanie własnego talentu artystycznego z uzdolnieniami,
które przejawia twoja kilkuletnia siostra…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)