Rozdział VII T eoretyczne podstawy pracy kulturalno-oświatowej. Aleksander W. Nocun Pojęcie instytucji upowszechniania kultury (definicja kultury, upowszechnianie kultury, instytucje upowszechniania kultury). Społeczne zadania instytucji upowszechniania kultury (specjalistyczne instytucje upowszechniania kultury, stowarzyszenia społeczno-kulturalne, domy i ośrodki kultury). Metody i formy realizacji celów działalności kulturalno-oświatowej (metody pracy kulturalno-oświatowej, formy pracy kulturalno-oświatowej). Od pracy oświatowej do animacji społeczno-kulturalnej. l. Pojęcie instytucji upowszechniania kultury W języku potocznym zinstytucjonalizowaną działalność na polu upowszechniania kultury określa się krótko pracą w kulturze. Ten nieco żargonowy zwrot obejmuje takie pojęcia, jak: upowszechnianie kultury, instytucje upowszechniania kultury, praca lub działalność kulturalno-oświatowa czy placówki kulturalno-oświatowe. Pojęcia te są często używane, występują zwłaszcza w języku pracowników kultury. Odnieść można wrażenie, że są one rozumiane niejednolicie, nierzadko też występują trudności z ich zdefiniowaniem. I nic dziwnego, dotyczą bowiem zjawisk i procesów wielce złożonych. Trudności definicyjne wyłaniają się już przy pojęciu kultury. W języku potocznym jest ono dość niejednoznaczne. Często bywa kojarzone z poziomem wykształcenia, poziomem umysłowym, a także z moralnością czy dobrym wychowaniem. Rzadziej wiąże sieje z takimi instytucjami, jak kino, radio, telewizja, a nawet z teatrem, muzyką czy ogólnie rzecz ujmując, sztuką. W naukach społecznych panuje większa zgoda. Kultura to ogół wytworów działalności ludzkiej i wzorów zachowań przekazywanych z pokolenia na pokolenie i z grupy do grupy w procesach rozwoju historycznego. Jest to pojęcie szerokie, obejmujące dla przykładu obyczaje i mody, sposoby zaspokajania potrzeb życiowych człowieka, wierzenia i przesądy, ideologię i wiedzę naukową, sztuki piękne, sposoby rozrywki i wypoczynku oraz wiele innych dziedzin działalności ludzkiej. Wytworem kultury w tym rozumieniu jest powieść, obraz, utwór muzyczny, a także stół, sposób jego użytkowania i wytwarzania, każda fabryka i technologia produkcji w niej stosowana, szkoła podstawowa i uniwersytet oraz wiedza, która jest w tych instytucjach przekazywana. Wytworem kultury jest więc również instytucja zwana domem kultury (bądź ośrodkiem czy centrum kultury, a także świetlica, klub itp.) oraz to, co się w niej dzieje. Ryszard Wroczyński stwierdza, ze „upowszechnianie kultury jest planowym procesem jej rozprzestrzeniania i rozkrzewiania, zmierza do tego, by dobra kultury uczynić dostępnymi dla wszystkich oraz by stanowiły one zbiorowy wytwór możliwie szerokiego kręgu osobników. Wyróżniamy więc dwie funkcje procesu upowszechniania kultury. Pierwszą jest rozprzestrzenianie, tzn. udostępnianie osiągnięć jak najszerszemu ogółowi. Można by tę funkcję nazwać ekstensywną. Drugą funkcją upowszechniania kultury jest rozkrzewianie, tzn. włączanie możliwie najszerszego kręgu osobników w tworzenie dóbr kulturalnych. Jest to funkcja intensywna procesu upowszechniania kultury". Pojęcia użyte w tej definicji nawiązują do stwierdzenia Radlińskiej, która dostrzegała rolę pedagogiki społecznej także w zajmowaniu się „zagadnieniami życia i odnowy kultury w związku z odnajdywaniem źródeł sił duchowych oraz najskuteczniejszych dróg pracy kulturalnej: sposobów uprawy gleby możliwości ludzkich, rozkrzewiania wartości, wytwarzania narzędzi". Wszelako poda
(…)
… ustrojowych przełomu lat 1989/90 placówki kulturalno-oświatowe przekazane zostały samorządom terytorialnym w charakterze mienia komunalnego, co wraz z reformą gospodarczą i jej twardymi regułami gry rynkowej spowodowało zupełnie nowe warunki ich funkcjonowania. Jest sprawą przyszłości, jak dalece skutecznie uda się pracownikom i placówkom kulturalno-oświatowym odnaleźć swoje miejsce w życiu społecznym…
…
+
+
-
~
-
+
+
Pomoc w rozwijaniu i realizacji
zainteresowań hobbistycznych
różnego rodzaju
-
-
-
+
-
4-
+
Aranżacja zabawy i wypoczynku
-
-
+
-
-
-
+
Ułatwianie kontaktów społecz
nych, adaptacji jednostek w gru
pach. stworzenie pola aktywności
społecznej
+
+
+
+
+
Legenda:
A: Specjalistyczne instytucje upowszechniania kultury;
1 - teatry dramatyczne, teatry muzyczne, filharmonie, kina, muzea, biblioteki;
2 - koła…
… do nich w swoich zadaniach, ale skromniejsze w zasięgu społecznym i możliwościach działania, kluby i świetlice.
Działają instytucje wyspecjalizowane: teatry, kina, galerie, filharmonie, muzea, biblioteki, przedsiębiorstwa estradowe i rozrywkowe.
Istnieją wreszcie fundacje i stowarzyszenia społeczno-kulturalne, generalnie nastawione na upowszechnianie kultury, ale działające w najrozmaitszych zakresach…
…. Teatry dramatyczne i muzyczne, filharmonie, galerie, kina głównie stwarzają możliwości kontaktu ze sztuką, i to w różnych, właściwych sobie dziedzinach. Uzupełniają także działalność instytucji kształceniowych, gdyż znajomość dramatu, muzyki, plastyki czy filmu wchodzi do kanonu wykształcenia. Biblioteki, muzea, w zależności od profilu swoich zbiorów realizują oddzielnie lub łącznie także co najmniej…
… jak indywidualne, ale na podstawie dotychczas zebranych doświadczeń trudno jeszcze mówić o szerszej użyteczności psychoterapii na tym polu.
Metoda organizowania społeczności lokalnej do zadań kulturalno-oświatowych polega na integrowaniu środków działań instytucji i aktywu społecznego funkcjonującego w środowisku w realizacji wspólnych planów.
W pracy kulturalno-oświatowej funkcjonują ponadto dwa sposoby…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)