SYTUACJA POLITYCZNA W LATACH 1922-1934:
Nowy układ sił:
Po traktacie Wersalskim z 1919 roku wytworzył się nowy układ sił: Polska zawarła z Rumunią układ obronny przeciw Rosji Sowieckiej (1919 rok) i z Francją przeciw Niemcom (1921 rok). Z inspiracji Francji powstała w latach 1920-1921 Mała Ententa, w skład której weszły Czechosłowacja, Jugosławia, Rumunia. Uzupełniona ona została w 1934 roku Ententą Bałkańską, składającą się z Jugosławii, Rumunii, Grecji i Turcji.
Polska chciała zbliżyć się do Małej Ententy, ale Czechosłowacja zdecydowanie sprzeciwiała się temu. W 1921 roku z inicjatywy polskiej doszło do podpisania w Pradze układu polsko-czechosłowackiego, regulującego wzajemne stosunki. Sejm polski jednak nie ratyfikował go, ponieważ był on dla sejmu jednostronnie korzystny dla Czechosłowacji, która uzyskała zrzeczenie się przez Polskę roszczeń do Śląska Cieszyńskiego. Czechosłowacja zaś nie uznała wschodniej granicy Polski, traktatu ryskiego, nie zdobyła się nawet na symboliczny gest przekazania Polsce doliny Jaworzyny w Tatrach.
Paneuropa - idea zjednoczonej Europy:
Twórcą tego pomysłu był austriacki hrabia Ryszard Mikołaj Coudenhove-Kalergi. Projekt takiej zjednoczonej Europy opisał w wydanej w 1923 roku książce „Paneuropa”. Chciał dotychczasowe państwa skupić w jedność; należy wspólnotę narodowo-językową zastąpić wspólnotą kultury i wspólnej przeszłości. Do idei Paneuropy przekonał się francuski polityk Aristid Briand, który zaczął propagować zjednoczenie państw europejskich jako przeciwwagę dla bolszewizmu i amerykanizmu. W 1930 roku wystąpił w Lidze Narodów z projektem stopniowego jednoczenia Europy, proponując na wstępie wprowadzenie unii celnej i gospodarczej. Jego plany nie uzyskały poparcia.
Sojusz przeciw systemowi wersalskiemu:
Najszybciej dogadały się Niemcy z Rosją. Jeszcze przed zakończeniem wojny zawarli porozumienie o wspólnym zwalczaniu polskiego ruchu niepodległościowego; w listopadzie 1918 roku armia Ober-Ostu ustępowała bolszewikom tereny i dawała sprzęt wojskowy, a w 1920 roku bolszewicy „oddali” Niemcom zdobyte na Polakach Działdowo. Obiecywali również, że po pokonaniu Polski, Niemcy będą mogli powrócić do granic sprzed 1914 roku.
W kwietniu 1922 roku zwołana została konferencja w Genui, poświęcona problemom gospodarczym. I wtedy delegaci Rosji Radzieckiej i Niemiec zawarli w Rapallo traktat: wzajemna rezygnacja z jakichkolwiek roszczeń z tytułu poniesionych kosztów i odszkodowań wojennych; uregulowanie prawne wszystkich kontrowersji, wynikłych ze stanu wojennego; przywrócenie dyplomatycznych i konsularnych stosunków między Rzeszą Niemiecką a Rosyjską Socjalistyczną Republiką Rad.
Tajna współpraca wojskowa:
Układ w Rapallo stanowił podstawę szerokiej współpracy gospodarczej, politycznej i wojskowej. Natychmiast po podpisaniu oficjalnego układu rozpoczęły się tajne rozmowy pomiędzy Reichswehrą i Armią Czerwoną, w celu kontynuowania współpracy rozpoczętej już na przełomie 1920/21. Doprowadziły one do podpisania w lipcu 1922 roku tajnej umowy o zaopatrzeniu Armii Czerwonej w broń i amunicję oraz o pomocy specjalistów niemieckich w rozbudowie przemysłu zbrojeniowego w Rosji. Niemcy, którym traktat wersalski zabraniał posiadania broni pancernej, lotnictwa i broni chemicznej, mogli to wszystko produkować i doskonalić w Rosji, aby w stosownym czasie rozpocząć produkcję w Niemczech.
(…)
… krajach w celu destabilizacji sytuacji politycznej i zorganizowania przewrotów. Szczególna rola przypadła tu KPP, która cały czas opowiadała się za „samostanowieniem”, czyli oderwaniem od Polski Kresów Wschodnich oraz Pomorza, Wielkopolski i Śląska.
Sowieci chcą dać Polsce…Gdańsk!:
W październiku 1923 roku radziecki wiceminister spraw zagranicznych Wiktor Kopp zaproponował rządowi polskiemu, że w zamian…
…. Anglia zaczęła działać w kierunku związania Niemiec z Zachodem, Francja, oburzona niemieckim oporem w sprawie odszkodowań wojennych, w styczniu 1923 roku zajęła zbrojnie Zagłębie Ruhry, co wzmocniło w Niemczech partii radykalnych - Komunistycznej Partii Niemiec (KPD) i Narodowo-Socjalistycznej Niemieckiej Partii Robotniczej (NSDAP).
Sowieci grają na dwie strony:
W 1923 roku przez Europę przeszła kolejna fala rewolucji, z czego chcieli skorzystać radzieccy komuniści. Pierwszym państwem do ich „ataku” miały być Niemcy, ale ZSRR nie chciało nic stracić z dotychczasowej współpracy, dlatego postanowili działać na dwie strony.
Gdy Francuzi zajęli Zagłębie Ruhry, wysłannicy Lenina - Zinowiew i Radek, z jednej strony namawiali niemieckich komunistów do rewolucyjnych wystąpień i zapewniali, że w razie wojny…
… dla przemysłu niemieckiego, gwarantując także niektóre rynki zbytu dla eksportu niemieckiego. Zachęcone tym Niemcy w lutym 1925 roku zaproponowały Francji zawarcie paktu o nieagresji z gwarancją nienaruszalności granicy wersalskiej, ale tylko na zachodzie. Szef rządu francuskiego wycofał więc wojska francuskie z Zagłębia Ruhry i zgodził się na propozycje niemieckie.
Traktat w Locarno 1925:
W październiku 1925…
… z Polską wojnę celną, która w krótkim czasie przerodziła się w wojnę gospodarczą.
Układ berliński 1926:
24 kwietnia 1926 roku Stresemann zawarł w Berlinie z Sowietami „Układ o przyjaźni i współpracy”. Na mocy tego układu, intensywnie rozwijano współpracę wojskową, służącą rewizji ładu wersalskiego, wymierzoną też przeciw Polsce. Nad Wołgą i Kamą niemieccy konstruktorzy wypróbowywali - zakazane w Niemczech…
… światowej rewolucji.
Gdy latem 1928 roku USA i Francja zawarły układ o wyrzeczeniu się przemocy w rozwiązywaniu konfliktów (pakt Kelloga-Brianda), minister Litwinow zaproponował Polsce zawarcie analogicznego paktu. Polska przyjęła propozycję pod warunkiem włączenia do tego układu państw bałtyckich i Rumunii. Układ zawarty 9 lutego 1929 roku nazwany został „protokołem Litwinowa”.
W Mandżurii wybuchła wojna…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)